The President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon had talks with President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev within the framework of his official visit to Azerbaijan.

The official ceremony to welcome the President of Tajikistan took place on the square in front of the Zagulba Palace prior to the meeting of the two leaders.

Following the official welcoming ceremony, the President of Tajikistan Emomali Rahmon and the President of Azerbaijan Ilham Aliyev had a one-on-one discussion. Later the talks continued in an expanded format.

The President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon expressed his gratitude for the invitation and warm reception accorded to him and to the Tajikistan delegation by the President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev and noted with satisfaction the level of cooperation achieved in multidimensional cooperation between the two states.

The Tajikistani side expressed interest in developing and expanding cooperation in all areas of mutual interest. Both sides expressed their confidence that the agreements reached in today’s negotiations would raise the multifaceted partnership to higher stages of growth.

Tajikistan and Azerbaijan reaffirmed continued commitment to further deepening cooperationin all fields of mutual interest in accordance with the Treaty on Friendship and Cooperation between the two countries. It was stressed that Tajikistan and Azerbaijan have a single or identical position on many regional and international issues.

The parties expressed their mutual interest in developing of bilateral and multilateral cooperation within the framework of the UN, OSCE, CIS, OIC, ECO and other regional and international organizations.

It was stressed that regular high-level political dialogues and the existence of an atmosphere of mutual trust create favorable conditions for the steady development of interstate relations in all spheres and prove the unity and identity of the positions of the sides on most regional and international issues.

The President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon stressed that both countries are interested in the development and expansion of international relations and invariably support each other’s international initiatives. In this context, Tajikistani side extended its greeting to Azerbaijani side for supporting global initiative of Tajikistan related to International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028.

Economic cooperation drives as the core of inter-state integration of Tajikistan and Azerbaijan, and the parties affirmed their interest in developing relations in trade, economic, cultural and humanitarian spheres within the framework of the work of the Tajikistani – Azerbaijani Intergovernmental Commission on Trade and Economic Cooperation and Inter-Parliamentary Friendship Groups.

The two sides reaffirmed their commitment onattraction of companies and financial organizations of Azerbaijan in the implementation of joint projects in the areas of trade, construction, transportation, telecommunications, industry, agriculture, energy and petroleum products.

In this context, it was considered important the conducting of Tajik – Azerbaijani Business Circles’ Forum and goods exhibitions.

A number of useful proposals were made to enhance cooperation in the field of road transportation, cargo transportation, aluminum enterprises, oil and gas companies.

The two sides considered necessity of the implementation of projects for the construction of the small and medium-sized hydropower plants as well as production and processing of mining metals.

There was also an interest in the development of cooperation between the TALCO Enterprise of Tajikistan and the Azeralumin Company, the State Oil Company of the Azerbaijan Republic (SOCAR).

The sides also agreed to cooperate in principle in concrete projects, in promising spheres likepurchase of petroleum coke, alumina, fuel, construction of small and medium-sized hydroelectric power stations, highways, extraction and processing of minerals, ensuring food security, attraction of investments in the economy of Tajikistan.

The sides agreed to improvecooperation in the spheres of air communication, agriculture, ensuring food security, tourism, science, education and culturein order to expand mutually beneficial cooperation between the two countries.

Tourism, cultural and humanitarian ties, science and education, student exchange program, allocation of quotas for study in universities of both countries were considered as promising areas of bilateral cooperation.

The sides discussed the situation in Afghanistan, fight against terrorism and violent extremism, drug trafficking and other transnational organized crimes.

The Founder of Peace and National Unity – Leader of the Nation, President of the Republic of Tajikistan EmomaliRahmon invited the President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev to visit Tajikistan at any time convenient for him.

Following the talks, a Joint Statement of the President of the Republic of Tajikistan and President of the Republic of Azerbaijan was adopted and twelveinterdepartmental and corporate documents were signed in the presence of EmomaliRahmon and Ilham Aliyev.

In particular,

Memorandum of Understanding on cooperation between the State Committee on Investment and State-owned Property Management of the Republic of Tajikistan and the Azerbaijan Export and Investment Promotion Foundation (AZPROMO).

Memorandum of Understanding on cooperation between the State Unitary Enterprise “Tajik Aluminum Company” (TALCO) and “Azerbaijan Industrial Corporation” (AIC).

Memorandum of Understanding on cooperation between the Committee on Television and Radio broadcasting under the Government of the Republic of Tajikistan and the Azerbaijan Television and Radio Broadcasting Closed Joint-Stock Company.

Memorandum of Understanding on cooperation between the State Unitary Enterprise “Tajik Aluminum Company” (TALCO) and State Oil Company of the Azerbaijan Republic on delivery of petroleum coke.

Agreements on cooperation between the State Committee for National Security of the Republic of Tajikistan and the State Border Service of Azerbaijan Republic on training of servicemen of the Border Troops of the State Committee for National Security of the Republic of Tajikistan at the Academy of the State Border Service of the Republic of Azerbaijan.

Agreement on cooperation between the Government of the Republic of Tajikistan and the Government of the Republic of Azerbaijan in the field of veterinary medicine.

Protocol of cooperation between the Ministry of Education and Science of the Republic of Tajikistan and the Ministry of Education of the Republic of Azerbaijan on the mutual allocation of annual educational quotas;

Agreement on cooperation between the Government of the Republic of Tajikistan and the Government of the Republic of Azerbaijan in the field of industry and new technologies;

Agreement on cooperation between the Ministry of Economic Development and Trade of the Republic of Tajikistan and the Ministry of Economy and Industry of the Republic of Azerbaijan.

Agreement on cooperation between the Prosecutor General’s Office of the Republic of Tajikistan and the Prosecutor General’s Office of the Republic of Azerbaijan;

Program on cooperation between the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Tajikistan and the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Azerbaijan for 2019-2020.

EmomaliRahmon and Ilham Aliyev held a joint press conference.

On August 9, 2018, the Founder of Peace and National Unity – Leader of the Nation, President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon arrived on an official visit to the capital of the Republic of Azerbaijan - Baku.

Upon his arrival at Heydar Aliyev International Airport the distinguished guest – head of Tajikistan’s state Emomali Rahmon was welcomed by the representatives of the government of Azerbaijan.

During the official visit, the President of our country Emomali Rahmon will hold talks with President of the Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev and other officials to address current state and prospects for further developing of bilateral relations.

It should be noted that the official visit of the President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon to the Republic of Azerbaijan was held on June 12, 2012. In the context of that visit following discussion of the issues of friendship relations 10 cooperation documents were signed.

In the framework of his working visit to the Kazakh capital Astana, the Founder of Peace and National Unity – Leader of the Nation, President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon participated in the presentation of the Astana International Financial Center (AIFC).

President of Tajikistan Emomali Rahmon, President of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev, President of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev and President of Kyrgyzstan Sooronbay Jeenbekov attended the presentation of AIFC ceremony.

The President of the country, Emomali Rahmon, congratulated the leadership of the state and government, as well as the people of the Republic of Kazakhstan on the occasion of the 20th anniversary of conferring Astana as a status of the capital and launching of the Astana International Financial Center (AIFC) and wished the state and people of the friendly country further prosperity and development.

The Astana International Financial Center (AIFC) is an important step in implementing the advanced mechanisms of financial support and development of the region. The creation of the Center was regarded as important for attracting foreign investment and international financial companies for the development of the economies of the countries of the region.

AIFC in the near future as an important and real financial infrastructure will be able to make a worthy contribution to the development and prosperity of the countries of the region.

On the sidelines of his participation in the events dedicated to the 20th anniversary of the Kazakhstan capital's transfer to Astana, the Founder of Peace and National Unity – Leader of the Nation, President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon held talks with the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev.

The discussion focused, in particular, on topical issues of Tajikistani – Uzbekistani relations and its prospect in the areas of common interest.

President was particularly pleased at the opportunity of meeting with his colleague in the context of the implementing of reached agreements following the results of the state visit of the President of Uzbekistan to Tajikistan that took place in March 2018 with the aim of developing and expanding wide-ranging cooperation, friendship and good neighborliness.

During the meeting the two sides reaffirmed their mutual interest in strengthening their countries’ fruitful ties. The implementation of unused opportunities in the interests of the people was also discussed.

Other issues being of mutual interest were considered during the conversation.

FINAL DECLARATION PROMOTING ACTION AND POLICY DIALOGUE Dushanbe, Tajikistan 20-21 June 2018

The High-Level International Conference on the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028, met in Dushanbe, Tajikistan, on 20-21 June 2018, to discuss how to achieve the objectives of the Decade, contained in United Nations General Assembly Resolution 71/222 of 21 December 2016, in order to support the implementation of the 2030 Agenda for Sustainable Development. Heads of State and Government, ministers and other high-level dignitaries took part in this historical gathering together with representatives of international and regional organizations, local governments, civil society, the private sector and academia. The Conference also provided a timely and necessary platform for elaborating recommendations in the run-up of the next session of the United Nations High-Level Political Forum on Sustainable Development where, among other issues, the Sustainable Development Goal 6 to “ensure availability and sustainable management of water and sanitation for all” will be discussed. The Conference built on the outcomes of the Eighth World Water Forum, the High-Level Panel on Water, the Water for Life Decade and other major water-related events and platforms at the global and regional level. 

We, the participating representatives of states and organizations, 

Recalling the United Nations General Assembly resolution 71/222 of 21 December 2016, by which it proclaimed the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018–2028,

Recalling also the United Nations General Assembly resolution 70/1 of 25 September 2015, entitled “Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development”, which reiterates the importance of “ensuring availability and sustainable management of water and sanitation for all” as a Sustainable Development Goal to be achieved by 2030, the underpinning importance of water related issues in other goals and targets in order to reach the overall Agenda and the centrality of the “No One Left Behind” principle,

Recalling further resolutions 68/157 of 18 December 2013 on the human right to safe drinking water and sanitation and 70/169 of 17 December 2015 on the human rights to safe drinking water and sanitation of the United Nations General Assembly,

Taking note the efforts and extensive work carried out by the High-Level Panel on Water,

Acknowledging the additional challenges facing countries with water scarcity and concerned with the impacts of such challenges, including inter alia their ability to achieve the Sustainable Development Goals,

Highlighting the challenge of rapid population growth, water in disaster risk reduction, mitigating and adapting to climate change and ensuring ecosystem protection, particularly of head watersheds in mountain areas, wetlands, deltas and in coastal zones, to increase the resilience of communities, and noting that such actions can contribute, as applicable, to the implementation of the Sendai Framework, the Paris Agreement in the framework of the United Nations Convention on Climate Change and relevant multilateral environmental agreements,

Stressing the need to manage in an integrated and sustainable manner water resources along the water, food, energy and environment nexus, from source to sea, including by promoting the concept of circular economy and other relevant solutions to reduce, recycle and safely reuse water,

Expressing concern about the current and projected effects of climate change on water resources and sanitation challenges, as well as the pathogens, nutrients and emerging pollutants, including pharmaceuticals and microplastics, that are threatening human health and the quality of surface and groundwater,

Bearing in mind the need to implement integrated urban water management, including sustainable waste management systems, in line with the New Urban Agenda, as part of Integrated Water Resource Management, by implementing inter alia nature-based and decentralized wastewater management solutions, as well as improved rainwater management and harvesting,

Recognizing that, according to Sustainable Development Goal 6 Synthesis Report 2018 on Water and Sanitation, the world is not on track to achieve water-related Sustainable Development Goals and targets at the global level by 2030 at the current rate of progress,

Recognizing that effective lake and river basin organizations, water planning and target setting at appropriate levels, including of drinking water supply and sanitation safety, are key to the sustainable management of water resources, coordination of actors at the resource scale, development of infrastructure and benefit sharing, as well as to the harmonizing of the national and basin wide development agendas and that parliamentarians and citizens make an important contribution to water governance alongside national governments, as well as regional and local authorities, as applicable,

Singling out the disproportionate burden carried by many women and girls for water collection and use, their specific needs of safe water and sanitation facilities, their key role for the achievement of Sustainable Development Goal 6, their insufficient representation in water-related decision-making processes and among water professionals at all levels and the need to create an enabling environment to address these issues,

Conscious of the importance of ensuring water access for civilians and protecting civilian water infrastructure and service delivery in the event of conflicts and natural disasters, as well as for refugee and migrant populations living in informal or inadequate housing,

Looking forward to the Mid-Term Review of the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028, as an important milestone to be focused on the goals of the Decade and water-related Sustainable Development Goals and targets,
Noting the ongoing efforts by UN-Water in responding to the expectations of the international community, supporting the monitoring of the SDG 6 targets and providing coordination among its membership,

Also noting the possibility to create an International Center for the Water Action Decade in Dushanbe with the support of the Government of Tajikistan and other interested parties to sustain the process towards implementation of the goals of the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028, and the organization of Water Action Decade Conferences,

Hereby reiterate our determination to achieve the objectives of the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028, and declare to:

Promote, at the local, national, regional and global levels, opportunities for public and private investment in infrastructure, including through the development of innovative financial instruments and mechanisms and seek to increase the efficiency of investment to conserve and sustainably manage freshwater, wastewater and water contained in soil and vegetation and support community-based efforts and to develop non-conventional water uses, such as recycling drainage and treated wastewater and desalination;

Strengthen the capacities, resources and skillsets, as well as improve knowledge generation and exchange of practices, to support national and local governments in achieving the Sustainable Development Goals, particularly in those countries and for those people furthest behind, especially when suffering from water scarcity;

Make concentrated efforts to build innovative, robust, flexible and fair systems for water management, to increase water use efficiency and productivity, particularly in agriculture, energy, tourism, urban development and industry, to better appreciate the value of water and associated ecosystem services, to reduce emissions and the transport of hazardous substances and to take into consideration the serious impacts on the quality and availability of water resources caused from extractive activities, stressing the need for dialogue to implement Integrated Water Resource Management solutions and intersectoral approaches from source-to-sea at all levels;

Commit to reduce inequalities in access to safe drinking water and sanitation service provision, which are basic human needs that are essential for the health and well-being of families, communities and countries and should always be affordable, to avoid any kind of discrimination and to support countries and communities with specific needs and people suffering from poverty and in vulnerable situations, especially women, children, the elderly, people with disabilities and those living in remote areas, going beyond the household, particularly with regard to schools, healthcare facilities and workplaces;

Improve communication and access to practical, water-related information and funding to empower communities at all levels, through clear messages, to promote participation, equity, improved accountability and social innovation and to support the engagement of civil society representatives of those in vulnerable situations in decision-making processes related to the rational, transparent and sustainable use and management of water resources and the provision of water-related services;

Step up the efforts to develop tools, build institutional and human resources capacity, foster technology exchange, improve data, which should be appropriately disaggregated, application and dissemination of knowledge, including traditional knowledge, skills, and enhance science and technological know-how to better understand the water cycle, contribute to the identification of appropriate solutions and implement the targets related to water and sanitation of the 2030 Agenda for Sustainable Development, including through South-South and triangular cooperation and improved research, education and training with a local perspective and special attention to childhood;

Facilitate partnerships at all levels among different kinds of stakeholders, including public authorities, the private sector, civil society and academia, with the engagement of women, youth, local communities and indigenous peoples, as appropriate, to develop and implement actions that address problems related to water and sanitation at suitable levels and to promote the all-of-society engagement necessary to achieve the 2030 Agenda for Sustainable Development;

Prioritize water diplomacy and transboundary cooperation in line with the principles of international law by strengthening inter alia the means of information and data sharing, open and inclusive multi-level and intersectoral dialogue in order to foster cooperation and development related to the management of transboundary water resources, joint investment, joint management on a reasonable and sustainable basis of water resources and built and natural water infrastructure, as well as through collaborative management structures and institutional arrangements, such as joint commissions and joint plans, among riparian countries, for the development of transboundary river basins, lakes and aquifers and for protection of ecosystems and recharge zones;

Promote actions to address water-related disasters by significantly decreasing loss of life and damage as percentage of gross domestic product, by treating investment in disaster risk reduction as integral to expanding capacity for socioeconomic growth, by integrating science into policy, by substantially increasing investment in disaster risk reduction and establishing financing and investment principles and by supporting alliance of alliances in recognition that climate change may exacerbate water-related disasters, contributing to promote action for climate change adaptation and disaster risk reduction activities;

Recall the United Nations Secretary General’s plan for the Water Action Decade 2018-2028 as a blueprint to coordinate and catalyze action throughout the Decade and invite the United Nations Secretary General to report to the Member States the progress made with the implementation of his action plan for the Water Action Decade 2018-2028;

Note the intention of the Government of Tajikistan to hold Water Action Decade Conferences in Dushanbe on a biennial basis and to keep organizing them in an open and inclusive manner and invite all states, the United Nations, including UN-Water, and other relevant stakeholders, to actively participate in this Dushanbe Process;

Invite countries to consider the establishment of Water Action Decade centers and partnerships on specific themes, such as one for water and disasters, or at the regional level and use the already existing water-related centers, programs and partnerships, such as those under the auspices of the United Nations and its entities, including UNESCO Centers and Chairs, as useful mechanisms to enhance dialogue, cooperation, technical and scientific transfer and development for the effective implementation of the Decade;

Further invite all states to consider appointing water champions, who will play a mobilizing role for the Water Action Decade;

Strongly recommend Member States to prepare and adopt national strategies, plans and implement actions for the achievement of the water-related Sustainable Development Goals and targets, as well as the goals of the Water Action Decade;

Ask the United Nations, within existing resources, regional organizations, International Financial Institutions, philanthropic organizations, the private sector and development partners to support the implementation of the Water Action Decade, particularly in developing countries, Least Developed Countries, countries suffering from water scarcity, Small Island Developing States and Land-Locked Developing Countries, as well as the specific circumstances faced by middle-income countries;

Request the Government of Tajikistan to present the Chair’s Summary of this Conference, accompanied by this Declaration, to the 73rd session of the United Nations General Assembly, to the United Nations High-Level Political Forum on Sustainable Development and other relevant venues;

Urge all Member States to actively participate in the preparation process of a United Nations General Assembly resolution on the Mid-Term Comprehensive Review of the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028, to be undertaken during the 77th session of the United Nations General Assembly;

Request the Secretariat of this First High-Level International Conference on the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028, to collect, in collaboration with the International Steering Committee, the actions and partnerships that were proposed by the participating states and organizations during this Conference in a document to be entitled “Call for Action and Partnership”;

Invite the participating states and organizations to report about the progress made on the actions and partnerships proposed during this Conference at inter alia the Second Water Action Decade Conference, and as a contribution towards the Mid-Term Review of the Decade;

Decide that the theme of the Second Water Action Decade Conference shall be “catalyzing water action and partnership at the local, national, regional and global levels” to achieve the goals of the Water Action Decade and water-related Sustainable Development Goals and targets;

Express our sincere appreciation to the Government of Tajikistan for hosting the Water Action Decade Conferences in Dushanbe and for the warm welcome and generous hospitality extended to all participants; we also express our sincere appreciation to the United Nations Department of Economic and Social Affairs, the United Nations Development Programme, UN-Water and other partners for their support.

Дорогие соотечественники!
Уважаемые жители древнего города Канибадам!

В эти минуты мы все собрались в честь празднования Дня национального единства – одного из великих достижений славного народа Таджикистана в период независимости.

В связи с этим искренне поздравляю весь народ Таджикистана, от мала до велика, зарубежных соотечественников, всех вас, уважаемые присутствующие, с этой исторической датой. 21 год назад, то есть 27 июня 1997 года, с подписанием Общего соглашения об установлении мира и национального согласия наступила новая эра в политической, экономической, социальной и культурной жизни страны.

В начале 90-х годов прошлого столетия, когда Таджикистан только обрёл независимость, наш народ закладывал первые основы здания современной государственности, недоброжелатели таджикской нации и предатели в короткие сроки втянули страну во внутренний конфликт, политическое и вооружённое противостояние, началась навязанная гражданская война.

Я неоднократно говорил и сейчас хочу подчеркнуть, что враги таджикской нации имели цель — руками подкупных предателей навязать нашему народу чуждую культуру и мазхаб, образовать в Таджикистане исламское государство. Недоброжелатели по указанию и под предводительством своих зарубежных хозяев хотели изменить конституционный строй нашего государства. В те дни Конституция и законы были затоптаны, и никто не мог дать гражданам гарантию их жизни. Страшная навязанная война, которая длилась почти 5 лет, стала причиной гибели 150 тысяч наших граждан, а более миллиона наших соотечественников были вынуждены бежать за рубеж, в стране воцарились разруха и хаос. Ничем нельзя восполнить потери, связанные с гибелью людей, с детьми, оставшимися сиротами, и женщинами, поневоле ставшими вдовами.

В те трагические дни дальновидные и патриотически настроенные люди осознали, что единственный путь спасения от угрозы, нависшей над таджикским народом, заключается в скорейшем прекращении кровопролития и установлении мира путём согласия и взаимопрощения. В те дни весь народ только и мечтал об этом. Именно желание и воля народа тогда подтолкнули нас к переговорам с объединёнными силами оппозиции во имя того, чтобы наше суверенное государство не исчезло с политической карты мира, а наша нация не была расчленена.

В результате длительных переговоров, проходивших в разных уголках мира и продолжавшихся более 40 месяцев, мы подписали 40 судьбоносных для нашей нации документов. Наконец, после вооруженного противостояния, продолжавшегося более пяти лет, было подписано Общее соглашение об установлении мира и национального согласия в РТ.

Поэтому эта дата – 27 июня 1997 года вписана в новейшую историю нашей государственности как день и торжество мира, согласия и начала осуществления чаяний народа во имя восстановления и возрождения страны, укрепления государственных устоев и претворения в жизнь решений исторической 16-й сессии Верховного совета.

Ещё раз решительно и со всей ответственностью заявляю, что если в результате навязанной нам врагами народа войны и политических игр сошло бы на нет государство таджиков, и была бы расчленена нация, то будущие поколения никогда бы нам это не простили.

Также хочу напомнить, что Правительство Республики Таджикистан подписало Общее соглашение об установлении мира и национального согласия 27 июня 1997 года с объединёнными силами оппозиции. Мы никогда не подписывали ни единого документа с террористической и экстремистской Партией исламского возрождения. Об этом важном факте нужно помнить всему таджикскому народу.

После подписания соглашения о мире мы вернули на Родину почти миллион наших граждан, вынужденных стать беженцами, обеспечили их продуктами и первичными условиями жизни, приступили к восстановлению послевоенного хаоса и разрушений.

Более десяти лет деятельность Правительства страны была направлена на восстановление парализованных ветвей власти, государственных органов и структур, обеспечение государственного строя, законности, правопорядка и безопасности, жилых домов, разрушенных объектов и сооружений.

С восстановлением мира и стабильности в обществе у нас появилась возможность для разработки и реализации важнейших социально-экономических программ и планов с целью обеспечения энергетической независимости, вывода страны из коммуникационного тупика и защиты продовольственной безопасности страны, проведения в атмосфере свободы и демократии крупных политических и культурных мероприятий.

В своих выступлениях я неоднократно говорил и сегодня ещё раз с особой уверенностью хочу подчеркнуть, что мир таджиков является олицетворением доброй воли нашего миролюбивого народа, то есть исторической заслугой нашего народа-героя.

Поэтому очень важным является разъяснение подрастающему поколению и молодёжи как урока значения сути и ценности мира, спокойствия, политической стабильности и национального единства.

Наряду с этим каждый из нас, то есть из числа поколения, пережившего те страшные трагические дни и потери, должен все свои знания и опыт, все усилия направить на укрепление мира, стабильности и основ нашей национальной государственности.

Уважаемые присутствующие!

В этом году празднование Дня национального единства проходит в древнем городе Канибадам.

Канибадам как один из древних городов Таджикистана славится своим почитанием богатых национальных традиций и обычаев, как город мастеров и торговцев, давший миру выдающихся учёных, литераторов, мастеров искусств.

На протяжении столетий древний Канд находился на Великом Шелковом пути.

Как я говорил на одной из встреч с жителями этого древнего города, Канибадам благодаря своему благодатному климату, плодоносной земле и медоподобным фруктам по праву считается одним из красивейших уголков нашей страны.

В результате принятых Правительством страны мер по обеспечению социально-экономического развития всех городов и районов страны, в том числе и города Канибадам, бюджетная часть города с 600 тыс. сомони в 1997 году достигла порядка 60 млн в 2017 году.

Другими словами, за последние 20 лет этот показатель увеличился стократно, что является убедительным доказательством неуклонного развития города Канибадам в период независимости.

Если объём производства промышленной продукции в 1997 году составлял 8 млн сомони, то в 2017 году эта цифра достигла 194 млн сомони, что также является веским доказательством поэтапного развития сферы промышленности города Канибадам.

В настоящее время в соответствии с социально-экономической программой города Канибадам на 2016-2020 годы на территории города и окрестных селений продолжается реализация 48 государственных инвестиционных проектов на общую сумму 780 млн сомони.

Жители города Канибадам испытывали трудности с обеспечением качественной питьевой воды. Но при поддержке Правительства страны посредством реконструкции и обновления городской сети водоснабжения протяжённостью 12,5 км и создания необходимой инфраструктуры для сбережения и подачи воды с затратой более 40 млн сомони эта проблема была решена.

Сегодня мы сдали в эксплуатацию также и этот объект.

Знатные дехкане города Канибадам славятся выращиванием фруктов и овощей, созданием теплиц, выращиванием молодых деревьев, садоводством, обработкой сельскохозяйственной продукции.

В прошлом году земледельцы города произвели продукцию на сумму 353 миллиона сомони и внесли вклад в обеспечение потребительского рынка.

Мы сегодня сдали в эксплуатацию несколько объектов и сооружений различного назначения, в том числе памятник Исмоилу Сомони и Государственный флаг на центральной площади города, общую среднюю образовательную школу №29 на 1200 учеников, объект для обслуживания в селении имени Эргаша Шарифова, 20 километров автодороги Канибадам — Патар и КИМ — Исфара после реконструкции и восстановления, на общую сумму свыше 120 миллионов сомони.

В связи с этим выражаю благодарность специалистам и строителям, партнёрам по развитию и всем тем, кто трудился для того, чтобы завершить строительство сооружений в указанные сроки с высоким качеством.

Сегодня быстрыми темпами продолжается реализация одного из грандиозных коммуникационных проектов страны – реконструкция магистрали Худжанд — Канибадам — Исфара. Как я подчеркивал в прошлогоднем Послании Маджлиси Оли, продолжаются работы по проектированию, изучению, реконструкции и восстановлению участка Худжанд — Канибадам автодороги Худжанд — Исфара протяжённостью 130 километров, и мы намерены в скором времени начать строительство данного участка.

Следует отметить, что в прошлом году Исполнительным органом государственной власти Согдийской области и города Канибадам, благородными предпринимателями и населением было отремонтировано и обновлено 160 километров, а за 4 месяца текущего года — 20 километров дороги внутри города и селений.

Дорогие соотечественники!

В последние годы с целью повышения чувства патриотизма, самосознания и самопознания, национальной гордости, а также воспитания подрастающего поколения, уделения большего внимания массовости спорта и пропаганде здорового образа жизни во всех городах и районах страны полным ходом идёт процесс возведения центров отдыха, спортивных залов и площадок для подростков и молодёжи.

Центральный стадион «Джавони» в городе Канибадам на 10000 посадочных мест, который мы сегодня сдали и в котором сейчас проходят торжества, посвящённые Дню национального единства, входит в их число.

Сейчас в городе Канибадам в связи с Годом развития туризма и народных ремёсел полным ходом идёт возведение современной туристической инфраструктуры, осуществление обслуживания на международном уровне, и принимаются необходимые меры в сфере развития различных видов туризма.

На территории города Канибадам находится большое количество исторических памятников, которые являются местом паломничества гостей и туристов, данный факт способствует развитию национальных ремёсел в этом уголке нашей страны. Кроме того, функционируют два международных пропускных пункта между Таджикистаном и Узбекистаном, что позволяет населению Канибадама развивать и укреплять сотрудничество, добрососедские отношения с дружественными народами Узбекистана и Кыргызстана.

Уважаемые присутствующие!

Создание демократического, правового, светского государства и формирование гражданского общества в Таджикистане, по пути которого мы сейчас с уверенностью продвигаемся вперёд, является ярким доказательством торжества мира и спокойствия, национального единства и взаимопонимания нашего народа.

Это уникальное достижение в качестве составной части жизни нашего народа играет важную роль в развитии политической, социально-экономической и культурной жизни страны и обязывает нас стремиться к его защите и почитанию.

С осложнением геополитической ситуации в регионе и мире, угрозой независимости национальных государств всё большую значимость и актуальность приобретает вопрос укрепления политической бдительности населения страны, особенно молодёжи, защиты государства и государственности.

В таких условиях мы должны принять все меры, чтобы население страны, в том числе молодёжь, ценило великое благо независимости и свободы, почитало национальное единство как плод периода суверенитета и было всегда готово защищать исторические завоевания.

В современном беспокойном мире национальное единство, мир и спокойствие для нашего народа являются созидательными факторами новейших достижений, реализации стратегических планов, надёжным гарантом безопасности государства, социально-экономическим фундаментом и главным условием развития и процветания нашей страны.

Для достижения благополучия народа и выполнения важных планов развития нашей страны все мы, от мала до велика, обязаны почитать великие исторические достижения – независимость и свободу, национальное единство, защищать их, быть дальновидными и любить нашу Родину, как собственную мать.

Спустя три года, то есть 9 сентября 2021 года, нашему независимому Таджикистану исполнится 30 лет.

С целью достойной встречи этой знаменательной даты ранее на заседании Правительства страны было принято решение развернуть созидательные работы на всей территории страны – от областных центров, городов и районов до селений и населённых пунктов, с использованием всех ресурсов и возможностей.

В это благое дело должен внести вклад весь народ страны – начиная от членов Правительства, председателей областей, городов и районов, джамоатов посёлков и селений, активисты и интеллигенция, предприниматели и коммерсанты, религиозные деятели, каждый патриот страны.

В течение трёх предстоящих лет необходимо, чтобы в каждом селении, населённом пункте страны начались возведение и ремонт учебных заведений, оздоровительных центров с родильными домами на 10-15 коек, медицинских пунктов, бань, мостов и внутренних дорог, создание производственных пошивочных, прядильных, ремесленных предприятий и мастерских, в целом развитие народных ремёсел.

Глубоко убеждён, что славный народ Таджикистана, патриотически настроенные и трудолюбивые жители и впредь будут прилагать свои усилия во имя благоустройства Родины, укрепления единства и сплочённости, устойчивого развития нашей любимой страны и будут показывать образцы самоотверженности.

В эти торжественные мгновения поздравляю весь народ Таджикистана, зарубежных соотечественников, в том числе трудолюбивых жителей Согдийской области и города Канибадам, всех вас, уважаемые присутствующие, с Днём национального единства и желаю, чтобы на нашей древней земле вечно царили мир, единство, стабильность, достаток и благополучие.

Пусть наш дорогой Таджикистан всегда будет обителью мира, спокойствия, единства и взаимопонимания.

Будьте здоровы и счастливы, дорогие соотечественники!

The Founder of Peace and National Unity – Leader of the Nation, President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon took part in the meeting of the Council of Heads of State of the Shanghai Cooperation Organization in Qingdao.

With the accession of India and Pakistan as full-fledged SCO members the meeting of the Council of SCO Heads of State this year took place in the composition of eight member states.

After a joint photo session, the leaders of Tajikistan, India, China, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Pakistan, Russia and Uzbekistan held a narrow-format meeting.

The summit agenda includes seeking for an effective way to respond to the global terrorism, enhancement of cooperation between the SCO member states addressing security, economy, cultural and humanitarian cooperation and other timely topical and regional issues being of mutual interest.

After a restricted meeting, the discussion continued in an expanded meeting that was joined by the heads of delegations of the SCO observer countries and international organizations, in particular the Islamic Republic of Afghanistan, the Republic of Belarus, the Islamic Republic of Iran, Mongolia, high-level representatives of the United Nations, the Shanghai Cooperation Organization, the Collective Security Treaty Organization, the Commonwealth of Independent States, the Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia (CICA), as well as experts.

In his delivered address the President of the country Emomali Rahmon expressed his thanks to President of the People’s Republic of China Xi Jinping and his Government for their very warm welcome and hospitality and highly assessed Chinese role on successful presidency of the Shanghai Cooperation Organisation.

The President of the country Emomali Rahmon drew the attention of the Heads of State and SCO observer countries to the issues of ensuring world peace and stability and stressed that we must regularly direct our joint efforts to strengthen peace, security and stability, as well as boosting trade, economic, cultural and humanitarian relations within the framework of the Shanghai Cooperation Organization.

It was emphasized the importance of strengthening joint collaboration to combat terrorism and extremism, illicit trade in weapons and drugs, to prevent the spread of radical ideology and other transnational organized crime. In this context, it was proposed to establish a separate structure - the Anti-Drug Strategy of the SCO member states and the Program of Action for its implementation.

In his substantial address the head of state Emomali Rahmon also expressed his opinion on Tajikistan’s position on solving global issues, further fruitful cooperation for the benefit of SCO member nations, promoting closer cooperation in law enforcement and defense, and finding solution to Afghan conflict with the aim of promoting regional security.

President Emomali Rahmon also drew the attention of Heads of State and SCO observed countries to the issues of trade and economic cooperation, the use of transportation/transit opportunities, hydropower resources, rehabilitation and reconstruction of railways and roads, the creation of regional transport corridors connecting to seaports, climate change, reducing greenhouse gas emissions, providing of SCO countries with generating clean energy.

In conclusion the head of state Emomali Rahmon proposed introducing innovative technologies to agricultural sphere for ensuring of food security of the countries. He also requested strengthening people-to-people relations and presentation of tourism opportunities.

The leaders of the SCO member countries following their address adopted 22 more joint documents.

Kyrgyzstan is taking over the rotating presidency of the SCO for 2018-2019.

On the sidelines of the meeting of the Council of Heads of State of the Shanghai Cooperation Organization, the Founder of Peace and National Unity - Leader of the Nation, President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon also held talks with the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev to discuss current issues of friendly relations and good-neighborliness.

It should be noted that during his working visit to the People's Republic of China, the President of the country Emomali Rahmon held a number of fruitful and sincere meetings with his counterparts in the SCO and its observer countries, in particular, the President of the Kyrgyz Republic Sooronbay Jeenbekov, the President of the Russian Federation Vladimir Putin, the President of the Islamic Republic of Afghanistan Ashraf Ghani, the President of the Islamic Republic of Pakistan Mamnoon Hussain, the Chairman of the People's Republic of China Xi Jinping and Prime Minister of India Narendra Modi to discuss bilateral cooperation.

In the second half of the 9th June in Qinhdao City on the sidelines of the Summit of Shanghai Cooperation Organization’s Council of Heads of States the The Founder of Peace and National Unity – Leader of the Nation, the President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon also had a cordially and fruitful meeting with the Prime Minister of the Republic of India Shri Narendra Modi, and a wide range of cooperation issues was discussed.

The Head of the Republic expressed his satisfaction with the current level of collaboration and political trust between the two countries, and emphasized that mutual support among countries within SCO frameworks would serve as another factor for the development of constructive cooperation between Tajikistan and India.

The two sides stressed the importance of political, trade, and economical cooperation, and in the process of their development the continuation effective function of inter-parliamentary relations and the Intergovernmental Commission on Trade and Economic Cooperation was considered necessary.

It was stressed that Tajikistan is ready to attract Indian investment for implementation of projects in infrastructure, production, trade, service, energy, particularly generation of renewable energy, establishing joint production ventures in different areas.

The increase of the number of direct flights between Dushanbe and Delhi, use of existing potentials of Tajikistan in the area of tourism, widening cooperation and experience sharing in the area of medicine were considered important and beneficiary for the peoples.

Strengthening of cooperation in establishing joint diagnostic and medical care centers, humanitarian, cultural and education was deemed beneficiary for the two countries.

During the talk, the subject of ensuring peace and stability in Afghanistan as a key factor of security for all Central Asia region was also discussed.

On the initiative of the Government of the Republic of Tajikistan and in cooperation with the United Nations and other partners, an International High-Level Conference on the International Decade for Action “Water for Sustainable Development”, 2018-2028, to be held in Dushanbe on 20-22 June 2018, aimed at promoting action and political dialogue on water for sustainable development.

It is expected that more than 1000 guests from 100 countries around the world, including the Heads of State / Government, heads and high-ranking representatives of foreign policy and other relevant ministries will take part in the event. Leaders and representatives of international and regional organizations such as the UN, OSCE, EU, CSTO, SCO, CIS, IFAS, etc., international financial institutions and development partners, river basin organizations, the civil society and the scientific and technological community, research institutes.

You can find more information regarding the event at the following website:

https://wsdconf2018.org/

Ҳамватанони азиз!
Ҳозирини гиромӣ!

Имрӯзҳо мардуми мусулмони олам, аз ҷумла сокинони кишвари мо дар арафаи моҳи шарифи Рамазон қарор доранд, ки ҳамчун айёми раҳмату мағфират, бахшиши гуноҳҳо, поксозии қалбҳо ва иҷрои амалҳои хайру савоб рӯзи 17-уми май фаро мерасад.

Ба ин муносибат кулли мардуми шарифи Тоҷикистон, ҳамватанони бурунмарзӣ ва ҳамаи шумо, ҳозирини арҷмандро самимона табрик гуфта, ба ҳар фарди Ватан саломативу саодатмандӣ, сабру таҳаммул ва дар хонадонашон фазои орому осуда ва файзу баракат орзу менамоям.

Барои мусулмонони Ватани мо, ки пайравони мазҳаби муътадилу таҳаммулгарои ҳанафӣ мебошанд, ислом нишонаи имондорӣ, таҳким бахшидани ҷаҳони маънавӣ ва такмили одобу ахлоқ ба ҳисоб меравад.

Мардуми мо дар доираи аҳкоми шариат фаризаву воҷиботи диниро озодона адо мекунанд ва арзишҳои инсондӯстонаву хайрхоҳонаи онро гиромӣ медоранд.

Бахусус, дар моҳи шарифи Рамазон, ки Офаридгор дар каломи осмонии худ онро айёми иҷобати дуо, қабули тавба ва амалҳои хайру савоб донистааст, мардуми мо кӯшиш мекунанд, ки фазилатҳои парҳезу накӯкориро бештар риоя кунанд, аз аъмоли зишт худдорӣ намоянд, ба аёдати падарону модарони худ ва беморону ранҷурон раванд ва шахсоне, ки тавону имконашон бештар аст, ба ятимону маъюбон ва камбизоатону дармондагон дасти мададу ёрмандӣ мерасонанд.

Дар баробари ин, моҳи шарифи Рамазон ба сифати яке аз рукнҳои дини мубини ислом имтиҳони нафсу ҷисми саркаши инсонӣ буда, одамонро ба сабру таҳаммул, эҳтироми якдигар, раҳму шафқат ва кумак намудан ба эҳтиёҷмандону камбизоатон ҳидоят месозад.

Маҳз бо ҳамин сабаб ин моҳи муборак, ки асоси ҳикмати маънавии онро ғолибияти ақл бар нафс ташкил медиҳад, савобу подоши бузург дорад.

Бояд гуфт, ки ҳамаи динҳои ҷаҳонӣ ва фарҳангу тамаддунҳои башарият ҳанӯз аз аҳди бостон то ба замони нав дар роҳи ташаккули ҷаҳони маънавии афроди ҷомеа хизмат кардаанд ва ҳадафи аслии ҳамаи онҳо тарбияи инсони комил ва солеҳ будааст.

Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки ҷаҳони бо суръати кайҳонӣ тағйирёбанда ва муборизаи абарқудратҳо барои тақсими неъматҳои моддӣ ва сарватҳои табиӣ дар баробари дастовардҳои бесобиқа бисёр осебпазир гардида, зарари он ба ташаккули дунёи маънавии инсон рӯ ба афзоиш мебошад.

Ин ҳолат вазъи зиндагии олитарин ҷавҳари офариниш, яъне инсонро дар гаҳвораи ӯ - сайёраи Замин рӯз ба рӯз мушкил гардонида истодааст.

Вобаста ба ин, мехоҳам шуморо бо баъзе таҳлилу арзёбиҳои созмонҳои бонуфузи байналмилалӣ доир ба таъсири тағйирёбии иқлим ва низоъҳои солҳои охир ба ҳаёти инсоният шинос намоям.

Ҳар сол танҳо бо сабаби норасоии оби тозаи ошомиданӣ як миллиону 400 ҳазор кӯдак азият кашида, ҳар дақиқа як кӯдаки навзод аз бемориҳои сироятии вобаста ба норасоии оби тоза ва муҳити пок ба ҳалокат мерасад.

Ҳамасола аз шумораи умумии аҳолии сайёра бо сабаби норасоии об 3 миллиону 400 ҳазор нафар вафот карда, 31 фоизи муассисаҳои таҳсилоти умумии ҷаҳон ба оби тоза дастрасӣ надоранд.

Ғайр аз ин, қариб 800 миллион нафар аҳолии сайёра аз норасоии ғизо азият кашида, як миллиард нафар кӯдакон дар шароити қашшоқӣ зиндагӣ мекунанд ва бо ҳамин иллат ҳар сол 22 ҳазор нафар кӯдак вафот мекунад.

Танҳо дар давраи ҷанги Сурия 12 ҳазор нафар кӯдак ба ҳалокат расида, шумораи муҳоҷирони дохилӣ ба 7 миллиону 600 ҳазор нафар расидааст. Дар маҷмӯъ, дар ҷанги Сурия то имрӯз 460 ҳазор нафар кушта шудааст.

Имрӯзҳо дар 40 нуқтаи олам муноқишаҳои мусаллаҳона идома доранд, ки дар онҳо тақрибан 30 давлати дунё бевосита ё бавосита ширкат мекунанд.

Ғайр аз ин, дар беш аз сад давлати дунё тақрибан 70 миллион нафар одамон бинобар нооромии вазъият ва амалҳои террористӣ манзили зист ва Ватани худро тарк кардаанд.

Дар баробари ин, инсоният ба гирдоби нафсу манфиатҷӯйӣ мубтало гардида, худро тадриҷан аз олами табиат ҷудо менамояд ва бо муносибати ғайриоқилонаву нодуруст ба сарватҳои табиӣ, аз ҷумла обу хок ва олами наботот ба гаҳвораи ҳастии худ - Замин он қадар зарар ворид менамояд, ки оқибатҳои он пешгӯинашаванда ва фалокатборанд.

Инсон дар 70 - 80 соли охир оламро ба дараҷае тағйир додааст, ки табиат тайи таҳаввули чандинмиллионсолааш ва тамаддуни инсонӣ дар зарфи мавҷудияти беш аз даҳҳазорсолааш чунин дигаргуниро надидааст.

Илова бар ин, башарият имрӯз аз офатҳои табиии вобаста ба гармшавии иқлим - хушксолӣ, камобӣ, селу обхезиҳо, офатҳои техногенӣ, паҳншавии бемориҳои сироятӣ, аз ҷумла вируси норасоии масъунияти одам, инчунин, маводи мухаддир зарари зиёд мебинад.

Масалан, танҳо дар кишвари мо аз бемории вируси норасоии масъунияти одам, ки ду – се даҳсола пеш дар байни мардумамон умуман вуҷуд надошт, дар бист соли охир қариб 2500 нафар ва дар даҳ соли охир аз бемории нашъамандӣ зиёда аз 500 нафар фавтидаст.

Агар дар асри 17 дар Аврупо дар ҷангу низоъҳои гуногун тақрибан се миллион нафар кушта шуда бошад, дар асри 18 панҷ миллион, садсолаи 19 тақрибан 10 миллион ва дар асри ХХ беш аз 100 миллион нафар одамон ба ҳалокат расидаанд.

Ин рақамҳо ба қитъае дахл доранд, ки дар се садсолаи охир намунаи пешрафт маҳсуб меёфт. Дар 13 соли асри 21 шумораи онҳое, ки дар ҷангу низоъҳо қурбон шудаанд, миллионҳо нафарро ташкил додааст.

Ибтидои ҳазораи сеюм ба сари инсоният моҷароҳои вазнини сиёсӣ, ҷангу хунрезиҳои зиёди мазҳабӣ, инқилобу муноқишаҳои бешумори сиёсӣ ва иқтисодиву фарҳангиро овард, ки харобиҳои онҳо аз зарари ду ҷанги ҷаҳонии қаблӣ камтар нестанд.

Имрӯзҳо кишварҳои бузурги олам дар ҳолати вазнинтарини ҷанги сард қарор гирифта, илм, иттилоот, иқтисодиёт, техникаву технология ва ҳатто динро ба василаи тарғибу ташвиқу манфиатҳои сиёсӣ ва гурӯҳиву минтақавӣ табдил додаанд.

Чунин ҳолат низому тартиботи ҷаҳониро заиф, адли умумро ноустувор намуда, ба таҳмил ва содироти иҷбории арзишҳои бегона мусоидат мекунад ва вазъи ҳуқуқу озодиҳои инсонро торафт мураккаб мегардонад.

Имрӯзҳо дар чандин кишвари мусулмоннишин бар асари дахолати доираҳои манфиатдори хориҷӣ манзилҳои зисти аҳолӣ, шаҳрҳо ва ёдгориҳои чандинҳазорсола сӯхтаву валангор шуда, ҳазорон нафар одамони бегуноҳ қурбон мешаванд.

Яъне аксари мутлақи қурбониёни чунин дахолату муноқишаҳо ҳамоно мусулмонон мебошанд.

Саволе ба миён меояд, ки магар инсон дар рӯи замин барои эҷоди ҳамин мушкилоту харобкориҳо офарида шудааст? Албатта, чунин нест ва чунин набояд бошад. Зеро на табиат, ки инсон ҷузъи ҷудонашавандаи он аст ва на Офаридгор, ки барои инсон сабукӣ, оромӣ, саодат ва адлу инсофро мехоҳад, ҷонибдори ин ҳолат нестанд.

Пас, ин ҳама амалҳо натиҷаи кирдори одамон мебошанд, яъне дар саргаҳи ин ҳама беназмиҳо бесаводӣ, сатҳи пасти маърифат ва ҳатто ҷаҳолати худи инсон қарор дорад. Тавре мегӯянд: - “Ислом ба зоти худ надорад айбе, ҳар айб, ки ҳаст, дар мусулмонии мост”.

Бинобар ин, инсоният бояд дар сари ин масъалаҳо бисёр амиқ андеша намояд, ҷиҳати пешгирӣ кардани ин ҳама харобкориҳо дастҷамъона чораҷӯӣ кунад ва талоши қувваҳои солимро ба паст намудани шиддати низоъҳои сиёсиву иқтисодӣ равона созад.

Ин ҳақиқатро барои он бояд гуфт, ки мо набояд ба ин равандҳо бетарафона ва хунсардона назар кунем. Чунки агар қурбониёни ҷангҳо ва фирориёни нооромиҳои чанд даҳсолаи охирро аз мизони қиёси таърихӣ гузаронем, ҳеҷ вабо ва муноқишаи хунини таърихиеро тайи мавҷудияти тамаддуни инсонӣ пайдо намекунем, ки чунин шумораи бузурги насли башарро туъмаи худ карда бошад.

Чунин вазъияти ниҳоят ҳассосу ноороми ҷаҳон мову шуморо водор мекунад, ки нисбат ба ҳар вақти дигар зираку ҳушёр бошем, дар ғафлат намонем, манфиату зарари худро дар гуфтору амали хеш дуруст дарк кунем, ба қадри бузургтарин неъмату дастовардҳои зиндагиамон – истиқлолияту озодӣ, соҳибватаниву соҳибдавлатӣ, сулҳу оромӣ ва ваҳдати миллӣ расем.

Зеро маҳз истиқлолияти давлатӣ ба мову шумо имкони зиндагии озод, ором ва осударо дар ин олами ноором додааст.

Ҳар як шаҳрванди кишвар бояд як масъалаи ниҳоят муҳимро амиқ дарк намояд: вазъи имрӯзаи ҷаҳон танҳо ба халқу миллатҳое имкони вуҷуд доштану рушд карданро медиҳад, ки онҳо дар баробари донишманд, аз назари технологӣ пешрафта ва созандаву эҷодкор буданашон, инчунин, бояд сарҷамъу муттаҳид бошанд, ҳадафҳои стратегии давлат, ҳастии миллати худро дар ҳама ҳолат ҳифз карда тавонанд ва бозичаи дасти доираҳои ғаразноки сиёсӣ нашаванд.

Яъне мардум бояд ҳувияти миллӣ ва ҳисси баланди ватандӯстиву ватанпарастӣ дошта бошанд, бо сабру таҳаммул ва иттифоқу сарҷамъӣ бо роҳи таърихии дар Конститутсия интихобкардаи худ устуворона пеш раванд.

Бояд гуфт, ки ташаккулёбии миллати аз назари ҳувият баркамолу худшинос ва худогоҳу соҳибмаърифат кори саҳлу осон нест, балки раванди бардавому тӯлонии пешбурди корҳои тарбиявӣ дар оила, боғчаи кӯдакон, мактабу донишгоҳҳо, вазифаи доимии хизматчиёни давлатӣ, зиёиёну олимон, ҳизбҳои сиёсӣ, ҳаракатҳои ҷамъиятӣ, нависандагону шоирон ва ходимони дин мебошад, ки аз ормонҳои ҳазорсолаи халқи озодихоҳи мо, нияти неки мардуми ватандӯстамон ва хазинаи бузурги маънавии ниёгони некномамон сарчашма мегирад.

Бори дигар таъкид месозам: дар шароите, ки арзишҳо таҳти таъсири равандҳои ҷаҳонишавӣ босуръат тағйир ёфта, муборизаи қудратҳои ҷаҳонӣ барои аз нав тақсим кардани дунё ва неъматҳои моддӣ торафт шиддат гирифта истодааст, тавассути корҳои тарбиявию маърифатӣ ҳифз ва тарғиб намудани арзишҳои меҳварие, ки тафаккур ва амали насли имрӯзу фардои миллатро ташаккул ва рушд медиҳанд, ногузир ва ҳатмӣ мебошад.

Зеро тавре ки таърихи башарият нишон медиҳад, танҳо давлат ва халқҳое умри нисбатан дарозтар дидаанд, ки онҳо аз имкониятҳои дар ихтиёр доштаашон пурра ва дурусту оқилона истифода карда, наслҳои нави донишманду эҷодкор, худшиносу худогоҳ, ба шароити нави таърихӣ тобовар ва содиқ ба ормону ҳадафҳои давлати соҳибистиқлолро тарбия кардаанд.

Қобили зикр аст, ки то имрӯз дар ин самт корҳои зиёди сиёсиву ҳуқуқӣ ва маънавию тарбиявӣ ба анҷом расонида шудаанд, вале таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки дар самти худшиносии милливу динии мардуми мо мушкилоту камбудиҳо ҳанӯз хеле зиёданд.

Ин норасоиҳо на бо суханони хушку холӣ, тарғиботи мавсимӣ ва ҳатто ифтихороти зоҳирӣ, балки танҳо тавассути тарбияи муназзами маънавӣ ва ҳуқуқии ҳар фарди ҷомеа - аз оила то коргоҳ - бартараф карда мешаванд.

Танҳо иттиҳоду сарҷамъии халқи Тоҷикистон ва наслҳои имрӯзу ояндаи он дар атрофи арзишҳои бунёдии давлатдории миллӣ ва ғояҳои созандаи давлат на танҳо халқи моро аз таъсири манфии офату иллатҳои маънавию сиёсии замона барои садсолаҳо ҳифз менамояд, балки инчунин, тоҷиконро ба ҷаҳониён ҳамчун миллати воқеан бостонӣ ва соҳибмаърифату тамаддунсоз муаррифӣ мекунад.

Маҳз бо ҳамин мақсад дар арафаи моҳи шарифи Рамазон хостам бо шумо, намояндагони табақаҳои гуногуни ҷомеа мулоқот доир карда, ҷиҳати ислоҳи баъзе мушкилоту камбудиҳое, ки дар кишварамон то ҳанӯз вуҷуд доранд, изҳори назар намоям.

Таъкид мекунам, ки ҳадафи асосии роҳбарияти давлату Ҳукумати мамлакат боз ҳам баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии мардумамон, рушди устувори минбаъдаи давлатдории миллиамон, таъмин намудани саодати ҳар хонадони Тоҷикистон ва таҳкими нуфузу обрӯи он дар арсаи байналмилалӣ мебошад.

Хотирнишон бояд кард, ки ислоҳи вазъи маънавӣ ва иҷтимоие, ки бо сабру таҳаммул, хайру саховат, эҳтирому қадршиносии якдигар ва саодату оромии рӯҳ вобастагии бевосита дорад, танҳо дар як моҳи рамазон маҳдуд нашуда, дар ҳаёти мо бояд ҳамеша вуҷуд дошта бошад.

Зеро караму раҳмати Худованд беҳадду ҳамарӯз аст ва муъмин бояд аз он пайваста ғизо гирад.

Муносибати дуруст бо арзишҳои маънавӣ ва эътиқодӣ дар паҳнои манфиатҳои умумимидавлатӣ гарави таҳкими ваҳдати миллӣ ва суботу оромии ҷомеа мебошад.

Чунки яке аз воситаҳои муҳимтарини ҳифзи истиқлолияти давлатӣ рушди маънавӣ ва озодиҳои эътиқодии халқ аст, ки аз решаҳои таърихии афкори инсондӯстонаи ниёгон ва ҷаҳонбинии пешрафтаи башарӣ ғизо гирифта, истиқлолияти фикрӣ ва эътиқодиро таъмин менамояд.

Мо бояд хуб дар хотир дошта бошем, ки гузаштагони мо бо дастовардҳои арзишманди илмиву ахлоқии худ дар тӯли садсолаҳо ба рушди маънавии башарият саҳми беназир гузоштаанд.

Дар ин самт, омӯзиши таълимоти асосгузори мазҳаби ҳанафӣ Абӯҳанифа Нӯъмон ибни Собит, яъне Имоми Аъзам ва дигар фарзандони фарзонаи халқи тоҷик - Муҳаммад ал-Бухорӣ, Абӯҳафси Кабири Бухороӣ, Абӯнасри Форобӣ, Абӯалӣ ибни Сино, Носири Хусрави Қубодиёнӣ, Муҳаммади Хуҷандӣ, Абӯҳакими Самарқандӣ, Шайх Саъдии Шерозӣ, Мавлоно Ҷалолиддини Балхӣ, Баҳоваддини Нақшбанд, Абдураҳмони Ҷомӣ, Мотуридии Самарқандӣ ва дигарон, ки дар рушди илму ирфон ва донишу фалсафаи башарӣ ҳиссаи арзишманду бебаҳс гузоштаанд, бисёр муҳим мебошад.

Махсусан, таълимоти пири мазҳаби мо - Имоми Аъзам ва шогирдони ӯ, ки намунаи олии тарғиби исломи муътадил ба ҳисоб меравад, барои мардуми мусулмони мо басо зарур мебошад.

Вобаста ба моҳи шарифи Рамазон дар таълимоти пешвои мазҳаби ҳанафия Имоми Аъзам таъкидҳои зиёд ҷой дошта, аз ҷумла ӯ худдорӣ намудан аз суханҳои ношоиста ва рафтори нописандида, яъне нигоҳ доштани покии забон ва амалҳои шоистаро амри ҳатмӣ дониста, одоби баланди муошират ва бо муҳаббату самимият муомила кардан ба наздикону атрофиёнро шарти муҳимми тақводорӣ медонист ва риояи онро аз тарафи пайравонаш воҷиб мешуморид.

Умуман, пок нигоҳ доштани забон ва риояи маданияти муошират беҳтарин нишонаи миллати соҳибтамаддун мебошад.

Имом Абӯҳанифа сафои қалб ва одоби неку ҳамидаро ҳусни ботин ва зинати зоҳири мусулмонон дониста, таъкид кардааст, ки агар шахс барои ризои Худо дар моҳи Рамазон як амали хайрро анҷом диҳад, ба шахсе баробар аст, ки ҳафтод амали фарзиро дар ғайри моҳи Рамазон анҷом медиҳад.

Тавре бузургони мо мефармоянд, ҳикмати ин фармудаҳо на танҳо дар шумораи раҳмат, балки дар одат кардан ба амалҳои хайр аст, ки инсон дар тӯли умри худ онҳоро анҷом медиҳад.

Бо қаноатмандӣ зикр менамоям, ки хусусан, солҳои охир дар кишварамон дасти кумак дароз кардан ба ятимону маъюбон ва ниёзмандону камбизоатҳо аз ҷониби соҳибкорону ашхоси ҳимматбаланд торафт ба анъанаи нек табдил ёфта истодааст.

Чунин рафтори саховатмандона, бешубҳа, аҳаммияти бузурги маънавию ахлоқӣ ва тарбиявӣ дошта, дар айни замон ба густариши раҳму шафқат дар байни аъзои ҷомеа, таҳкими муносибатҳои нек миёни одамон ва то андозае ба ҳалли мушкилоти иҷтимоӣ мусоидат мекунад.

Дар баробари ин, бо итминони комил изҳор медорам, ки дар ин моҳи муборак хизматчиёни давлатӣ, соҳибкорону тоҷирон, ходимони дин ва умуман, ҳамаи шахсоне, ки имкони мусоиди моддӣ ё ба гуфтаи халқамон “дасти хайр” доранд, дар анҷом додани амалҳои нек, аз ҷумла ба ягон маҳалли аҳолинишин об овардан, мактаб, маркази саломатӣ ё бунгоҳи тиббиеро бунёд ё таъмир кардан, пуле сохтан ё қитъаи роҳеро обод намудан низ кӯшиши бештар карда, соҳиби савоби ҷория мешаванд ва бо ин амалҳои некашон дар ободии Ватани маҳбубамон саҳми арзишманди худро мегузоранд.

Дар замонҳои гузашта дар байни мардуми мо, алалхусус, шахсони доро таомули савобе буд, ки дар биёбон ва роҳҳои корвонгузар чоҳи об меканданд, корвонсаройҳо месохтанд ва бо чунин амали худ мушкили роҳгузару мусофиронро осон мекарданд.

Дар ҷаласаи Ҳукумати мамлакат рӯзи 27 апрели соли ҷорӣ ба роҳбарони ҳамаи вазорату идораҳо, сохтору мақомоти давлатӣ, раисони вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо, шаҳраку деҳот ва ташкилоту муассисаҳо, сарфи назар аз шакли моликияти онҳо, супориши қатъӣ додам, ки ба ифтихори сисолагии истиқлолияти кишварамон, яъне то 9-уми сентябри соли 2021 ва дар сатҳи баланди омодагӣ пешвоз гирифтани ин ҷашни бузурги миллӣ корҳои созандагиву ободониро дар тамоми қаламрави кишвар ҳамаҷониба густариш бахшанд.

Дар давоми се соли дарпешистода зарур аст, ки дар ҳар як маҳалли аҳолинишин, шаҳраку деҳот ва деҳаҳои калон бунёд ва таъмиру азнавсозии муассисаҳои томактабӣ, мактабҳои таҳсилоти умумӣ, марказҳои саломатӣ бо таваллудхонаҳо барои на камтар аз 10-15 кат ва ҳуҷраҳои махсус барои анҷом додани хатна, бунгоҳҳои тиббӣ, майдончаҳои варзишӣ вусъат дода шавад.

Инчунин, бунёди китобхонаву ҳаммомҳо бо сартарошхонаву кошонаи ҳусн, боғу гулгаштҳо ва ҷойҳои сайру истироҳати оммавӣ, корхонаҳои истеҳсолӣ, аз ҷумла коргоҳҳои дӯзандагӣ, истеҳсоли маснуоти ҳунарҳои мардумӣ, бо оби босифати ошомиданӣ таъмин намудани аҳолии деҳаҳо, таъмири роҳи байни деҳаҳо ва умуман, ҳамаи маҳалҳои аҳолинишин, шинонидани ниҳолҳо ва бунёди боғҳои нав аз ҷумлаи корҳои ободоние мебошанд, ки ба истиқболи ин ҷашни бузурги миллӣ анҷом дода шаванд.

Дар ин раванди ба ояндаи неки Ватанамон ва зиндагии боз ҳам беҳтари сокинони мамлакатамон нигаронидашуда бояд ҳама, аз аъзои Ҳукумат ва хизматчиёни давлатӣ сар карда, то соҳибкорону тоҷирон, ходимони дин ва ҳар як шаҳрванди кишвар саҳми ватандӯстонаи худро гузоранд.

Дар хотир бояд дошт, ки тибқи таълимоти ислом барои ободии Ватан анҷом додани чунин амалҳои хайр низ ибодат буда, аҷру савоби онҳо барои шахсоне, ки ба корҳои неку савоб иқдом мекунанд, бардавом ва ҷория аст.

Мехоҳам таъкид намоям, ки анҷом додани корҳои зикршуда, аз як тараф ба рафъи бисёр мушкилоти иҷтимоӣ, боз ҳам ободу зебо гардидани ҳамаи гӯшаҳои Ватани азизамон мусоидат мекунад ва аз сӯи дигар, бо ҳамин роҳ барои наврасону ҷавонон, яъне наслҳои ояндасози халқи тоҷик шароити беҳтарини таълиму тарбия ва ба мардуми кишвар имкониятҳои замонавии хизматрасонии тиббиву иҷтимоӣ муҳайё карда мешаванд.

Тавре мебинед, барои инсоне, ки ҳисси баланди милливу ватандӯстӣ дорад ва савобҷӯй мебошад, имконият барои анҷом додани корҳои хайр ва соҳиби савоб шудан хеле зиёд аст.

Вобаста ба ин, хотирнишон месозам, ки ҳар фарди муъмину мусулмон ва боимон амали хайру савобро бояд бо дасти худ ва ҳангоми зинда ва дар қайди ҳаёт буданаш анҷом диҳад.

Такрор шавад ҳам, боз мегӯям, ки мо бояд дар зиндагӣ ба қадри падару модар, бародару хоҳар, калонсолон ва ба қадри якдигар расем ва барои онҳое, ки масъулияти нигоҳубинашонро ба дӯш дорем, шароити зарурии зиндагиро муҳайё созем.

Маҳз ҳамин амалҳои мо дар қатори дуову фотиҳа боиси шод шудани арвоҳи гузаштагонамон мегардад. Ҳамчунин, дар хотир бояд дошт, ки Рамазон фақат маънии рӯза гирифтану аз кору фаъолият даст кашида, дар кунҷи хона нишастанро надорад.

Маънӣ ва асли хикмати рамазон ба қадри неъмат расидан, эҳтироми якдигарро ба ҷо овардан мебошад ва тавре ки поягузори силсилаи нақшбандия Хоҷа Баҳоваддини Нақшбанд шиори зиндагиашро ”даст ба кору дил ба ёр” эълон намуда буд, мо низ дар офаридани неъматҳои моддӣ бояд заҳмат кашем ва аз сахтиҳо наҳаросем.

Яъне бо гирифтани рӯза қонеъ шуда, фардоро андеша накардан сифати муъмини комил нест. Муъмини комил дурбин ва фарқкунандаи неку бад буда, тибқи фармудаҳои дини мубини ислом саодати зиндагии ин дунё ва охиратро талаб менамояд.

Агар мо дар ин моҳ, ки ба мавсими киштукор ва ҷамъоварии маҳсулоти кишоварзӣ, яъне маводи ғизоӣ рост меояд, заҳмат накашем, фурсат аз даст меравад, ҳосил талаф мешавад ва табиист, ки дар зимистон аҳли хонадони мо ба сахтиву мушкилот дучор мешаванд.

Илова бар ин, хотирнишон менамоям, ки саъю кӯшиш барои ризқу рӯзӣ нисбат ба диёнату тақводорӣ бартарият дорад, зеро коҳиш ёфтани ризқ, пеш аз ҳама, бовару эътиқодро заиф мегардонад. Аз ин рӯ, дар моҳи шарифи Рамазон талоши бештар кардан барои зиндагии беҳтар низ ибодат аст.

Тибқи маълумоти сарчашмаҳои муътабари исломӣ пайғамбари Худо дар моҳи Рамазон ҷаҳди худро дучанд ва меҳрубониро ба атрофиён зиёдтар мекардаанд.

Садақаи фитр, ки яке аз рукнҳои муҳимми моҳи шарифи Рамазон аст, тибқи манбаъҳои муътабари исломӣ аз василаҳои муҳимми дастгирии шахсони ниёзманд мебошад ва он набояд ба шахсони тавонманду доро, уламову ходимони дин, балки ба хешу табори наздики эҳтиёҷманд, ятимону маъюбон ва мусофирону камбизоатҳо дода шавад.

Зеро тибқи ояти 60-уми сураи Тавбаи Қуръони маҷид танҳо чунин одамон ба қабули ҳар гуна хайрот, аз ҷумла садақаи фитр ҳақ доранд.

Вобаста ба ин, зарур аст, ки садақаи фитр ва ҳар гуна хайротро ҷамъ карда, барои кумаки моддӣ ба ниёзмандон, таъмири хонаи шахсони камбизоату бесаробон ё харидории асбобу ашёи хона барои онҳо равона карда шавад.

Ҳамчунин, хотиррасон мекунам, ки шахсони серфарзанду камбизоат, ятимону маъюбон ва онҳое, ки нигоҳубину парастории чандин нафари ғайри қобили меҳнатро ба зимма доранд, набояд садақаву хайрот диҳанд.

Дар робита ба моҳи шарифи Рамазон як масъалаи дигарро зикр менамоям, ки баъди ин моҳ омодагӣ ба маросими ҳаҷ оғоз мегардад. Ба назар чунин мерасад, ки иддае аз мардуми мусулмони мо то ҳанӯз ба ҳикматҳои аслии ислом ва рукнҳои он дуруст сарфаҳм нарафтаанд.

Чунонки борҳо гуфтаам, баъзе ҳамватанони мо зиёратро ба тиҷорат табдил дода, чандин бор ба ҳаҷ мераванд.

Дар ҳоле ки метавонанд маблағи ҳаҷҷи такрориро барои кумак ба хешу табори муҳтоҷашон, таъмири роҳи деҳаи худ ё бунёди мактабе, ки фарзандону набераҳояшон дар он бо шароити беҳтар таҳсил хоҳанд кард, сарф кунанд.

Баъзе шахсони олиҳиммату дурандеш то имрӯз, аллакай, чунин карданд, мактабҳо сохтанд, роҳи деҳаашонро таъмир карданд, маркази саломатӣ ва бунгоҳхои тиббӣ бунёд намуданд ва тасаввур кунед, ки чӣ қадар савоби бузург гирифтанд.

Дуои хайри ин амалашон садсолаҳо ба худашон ҳам дар зиндагӣ ва ҳам баъди сарашон, инчунин, ба арвоҳи падару модарашон мерасад.

Худованд дар ояти 25 сураи Ҳадид мефармояд: «Ба дурустӣ, ки мо пайғамбарони худро бо нишонаҳои равшан фиристодем ва ҳамроҳи онҳо Китоб ва тарозуро фуруд овардем, то мардум ба инсоф амал кунанд… ».

Бо инсоф амал кардан, адлро риоя намудан ва ба ҳар гуна кору амал аз рӯи виҷдон, на бо тақлиди кӯркӯрона муносибат кардан дар айни замон муносибати оқилона бо рукнҳои ислом аст.

Баъзе шаҳрвандони мо рӯзаро нишонаи аслии имон дониста, шахсони бемор ва дигар одамонеро, ки имкон надоранд, ба рӯза гирифтан маҷбур мекунанд.

Ин гуноҳи азим ҳам бар тани худ ва ҳам бар ҷони дигарон аст. Муъмин набояд худро барои рӯза ба ҳалокат расонад. Зеро Худованд дар ояти 286 сураи Бақара мизони адлро чунин муқаррар кардааст: «Худо бар ҳеҷ кас ҷуз ба андозаи тавоноиаш воҷиб намекунад.”

Яъне ба бемору бемадору нотавон, зани ҳомила ё тифли ширхорадошта ва шахсоне, ки шароит надоранд ё бо кори вазнини ҷисмонӣ машғуланд, гирифтани рӯзаро ҳатмӣ кардан, ба онҳо таъна задан ё онҳоро номусулмон гуфтан, ҳаргиз нишонаи ақл ва адл нест. Ва ё барои адои ҳаҷ рафтани касе, ки имкони молӣ ва шароити дурусти зиндагӣ надорад, аз ҳикмати адои маносики ҳаҷ берун аст. Ин амалҳо низ ҷабр бар ҷон ва имони мардуми мусулмонанд.

Дар тазкираҳо ривоят шудааст ва Мавлонои Балхӣ низ дар “Маснавии маънавӣ” овардааст, ки чун султони орифони олам Боязиди Бастомӣ озими хонаи Худо шуд, пас аз фурсате аз роҳ баргашт. Дӯстон пурсиданд, ки ҳеҷ аз роҳ намегаштӣ, чӣ пеш омад? Гуфт: Марде дар роҳ дидам, ки пурсид: Куҷо меравӣ? Гуфтам: Ба ҳаҷ. Гуфт: Чӣ дорӣ? Гуфтам: Дусад дирҳам. Гуфт: Биё, ба ман деҳ, ки соҳибаёлам ва ҳафт маротиба гирди ман даргард, ки ҳаҷҷи ту ин аст. Гуфт: Чунон кардам. Мард гуфт: Эй султони орифон, ҳеҷ донӣ, ки Парвардигори оламро ду хона аст?

Гуфтам: На. Гуфт: Бидон, ки яке хонаи гилин аст (ишора ба ҳарам дар Макка), ки аз лаҳзаи бунёдаш то ҳанӯз вориди он нашуда ва дигаре хонаи дил, ки аз лаҳзаи офариданаш то ба имрӯз аз ӯ берун нашуда. Ва ҳам бидон, ки Худованд дар китобаш як бор «хонаи ман» ва ҳафтод мартаба «бандаи ман» гуфтааст. Ин шунидам ва аз роҳ бозгаштам.

Ба ин маънӣ Хоҷа Абдуллоҳи Ансорӣ низ мефармояд:

Дар роҳи Худо ду каъба омад ҳосил,
Як каъбаи сурату як каъбаи дил.
То битвонӣ, зиёрати дилҳо кун,
К-афзун зи ҳазор каъба омад як дил.

Асл ва ҳикмати ислом аз иҷрои ин рукнҳо, қабл аз ҳама, ташаккули инсони солеҳ ва хирадманд аст, ки ба қадри неъматҳо расида, дасти мададашро ба эҳтиёҷмандон ҳамеша дароз менамояд.

Тавре Мавлонои Балхӣ дар ин бобат гуфтааст:

Тавофи каъбаи дил кун, агар диле дорӣ,
Дил аст каъбаи маънӣ, ту гил чӣ пиндорӣ?
Ҳазор бор пиёда тавофи каъба кунӣ,
Қабули Ҳақ нашавад, гар диле биёзорӣ.
Иморати дили бечораи дусадпора,
Зи ҳаҷҷу умра беҳ ояд ба ҳазрати борӣ.

Ҳозирини гиромӣ!

Дар ҷомеаи муосир терроризму ифротгароӣ дар минтақаву кишварҳои гуногуни олам торафт доман густурда, боиси ҳар рӯз ба ҳалокат расидани садҳо нафар аҳолии осоишта ва сарсону овора шудани ҳазорҳо одамони бегуноҳ гардида, зуҳуроти мазкур бар асари сиёсӣ намудани ислом ҳоло ба таҳдиди бузурги ҷаҳонӣ табдил ёфтааст.

Мову шумо тавассути расонаҳои хабарӣ қариб ҳар рӯз мебинем, ки чӣ гуна ҳазорҳо нафар мардуми мусулмон бинобар ноамнии диёрашон хонаву ватани худро тарк карда, дар орзуи як гӯшаи ором ҷони худро дар роҳҳо, сарҳади давлатҳои дигар ва баҳрҳо аз даст медиҳанд.

Дидани чунин манзараҳои мудҳиш, хусусан, барои мо бисёр дардовар аст. Чунки замоне кишвари моро низ чун нуқтаи ҷангзада ба маърази тамошои аҳли ҷаҳон мегузоштанд.

Шукр, ки ба шарофати ақлу хирад ва азму иродаи халқи фарҳангпарварамон мо тавонистем аз ин вартаи ҳалокатбор халос шавем.Вале дар шароити ниҳоят ноороми дунё ба хотири боз ҳам ҳушёру зирак буданамон ба ёд овардани он лаҳзаҳо ҳикмати худро дорад.

Моро ҳам доираҳои муайяни манфиатдор дар вақташ бо сӯйистифодаи дину эътиқод ва бо мақсади бунёди давлати исломӣ гирифтори ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ карда буданд.

Мардуми мо он рӯзҳои даҳшатборро ҳаргиз фаромӯш накардаанд ва фикр мекунам, ки ҳеҷ гоҳ фаромӯш намекунанд. Бадхоҳони миллати мо ҳанӯз ҳам бо дасти гумоштагону зархаридонашон, яъне хоинони миллат, ки дар хориҷа қарор доранд, бар зидди давлатамон фаъолият карда истодаанд.

Зархаридону хоинони миллат, ки имону мазҳаби худро фурӯхтаанд ва тавассути расонаҳои хабарии ташкилкардаи хоҷагони хориҷии солҳои навадумашон бар зидди мардум ва таъриху фарҳанги халқи бостонии худ туҳмат мебофанд, бехабаранд, ки теша ба решаи хеш мезананд.

Мардуми тоҷик инро бояд донанд. Маҳз барои ҳамин ман доим таъкид мекунам, ки мо бояд ҳеҷ гоҳ зиракии сиёсиро аз даст надиҳем ва ҳамеша ҳушёр бошем.

Ба номи дини мубини ислом анҷом додани амалҳои террористиву ифротгароӣ имрӯз ба як зуҳуроти бисёр нангин ва ташвишовар мубаддал гардидааст.

Назари қотеъонаи мо ин аст, ки ислом набояд бо ғаразҳои сиёсӣ омехта карда шавад. Ислом дини мо, эътиқоди мо ва манбаи покизагии ҳаёти мо мебошад. Ислом бояд барои ташаккули рӯҳи инсон ва покизагии рӯзгори ӯ хизмат намояд.

Чанд рӯз пеш дар суханронии худ дар конфронси байналмилалии сатҳи баланд дар мавзӯи «Муқовимат бо терроризм ва ифротгароии хушунатомез», ки дар пойтахти кишварамон - шаҳри Душанбе баргузор гардид, мавқеи Тоҷикистонро дар масъалаи ҳамкорӣ бо кишварҳои олам ва созмонҳои бонуфузи ҷаҳонӣ дар самти муқовимат бо таҳдиду хатарҳои муосир, аз ҷумла терроризму ифротгароӣ равшану возеҳ баён намудам.

Яке аз омилҳои торафт густариш пайдо кардани зуҳуроти терроризм ва ифротгароӣ васеъ истифода гардидани технологияҳои муосири иттилоотӣ мебошад.

Имрӯзҳо шабакаи интернет, мутаассифона, аз ҷониби гурӯҳҳои террористиву ифротгаро бо мақсади таблиғи ғояҳои экстремистӣ, ба сафи худ ҷалб намудани аъзои нав, омода ва роҳбарӣ кардани онҳо ба аъмоли харобкорона ба таври густурда истифода мешавад.

Онҳое, ки исломро ба василаи мубориза барои қудрат табдил медиҳанд ва даъвои ҳукумати ба ном исломӣ доранд, бехабаранд, ки дар ин роҳ имон, эътиқод ва виҷдонашонро бо ғаразҳои нопок омехта мегардонанд ва манбаи тарбияи инсони комилро аз даст медиҳанд.

Ҳол он ки даҳҳо ояту ҳадисҳое ҳастанд, ки ҳаққоният ва бартарии адлро аз ибодат таъкид дошта, одил буданро сифати аслии мусулмонӣ медонанд.

Ҳарчанд ки дар даҳҳо оятҳои каломи раббониву ҳадисҳо саодат, хушбахтӣ ва адлу оромии ҳаёти инсонӣ таъкид шудааст, баъзе гурӯҳҳо аз мусулмонони олам ба ҷойи ҳалли масъалаву мушкилоти зиндагиашон ва кӯшиш ба сӯйи пешрафту тараққиёт бо дастони хеш ҳаёташонро вазнинтар мекунанд ва кишварҳояшонро ба майдони ҷангу нооромиҳо ва ихтилофҳои мазҳабӣ табдил дода, худро бозичаи дасти душманони хориҷӣ мегардонанд ва ба афзоиши рӯҳияи исломситезӣ ва бадбинии мусулмонон мусоидат мекунанд.

Вазъият, алалхусус, дар кишвари ҳамсояи мо – Афғонистон рӯз ба рӯз мураккабу нигаронкунанда шуда истодааст.

Барои чунин вазъи ниҳоят сангин мардуми Афғонистон гуноҳ надоранд. Зеро қариб чил сол аст, ки бар асари рақобат ва мудохилаи қудратҳои ҷаҳонӣ сарзамини онҳо ба майдони ҷанги харобиовар табдил ёфтааст.

Тавре ки мебинем, нерӯҳои муштараки чандин кишвари пешрафтаи олам вазъиятро ба эътидол оварда наметавонанд.

Мо чунин мешуморем, ки халқи Афғонистон тақдирашро худаш бояд ҳал намояд ва дар ин амр бояд ҷомеаи ҷаҳонӣ ба мардуми ин кишвар ҳамаҷониба кумак расонад.

Бо дарназардошти он ки таъмини амнияти минтақаи Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистон бо вазъи Афғонистон робитаи бевосита дорад, мо ба ин масъала бетараф буда наметавонем ва талош мекунем, ки ба ҳамсояҳои худ – мардуми дӯсту бародари Афғонистон дар ҳама ҳолат дасти мадад дароз намоем.

Тавре ки чандин бор таъкид карда будам, баъзе ҷавонони гумроҳшудаи мо низ ба сафи ҷангиёни гурӯҳу ҳаракатҳои террористиву ифротгаро пайваста, дар муҳорибаҳои хунини давлатҳои хориҷӣ ширкат доранд.

Ҳолатҳое низ ҷой доштанд, ки баъзе шаҳрвандони мо тамоми оилаашонро ба он ҷойҳо интиқол дода буданд. Қисми зиёди онҳое, ки дар ҳудуди давлатҳои ҷангзада қарор доштанд, дар натиҷаи гузаронидани амалиётҳои зиддитеррористӣ кушта шуда, фарзандони ноболиғи онҳо бесаробон монданд.

Тибқи маълумоти оморӣ то имрӯз аз ҳисоби шаҳрвандони Тоҷикистон, ки дар задухӯрдҳои мусаллаҳонаи давлатҳои хориҷӣ иштирок кардаанд, 675 нафар дастгир гардида, ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудаанд. Шумораи кушташудагон, тибқи маълумот, беш аз 500 нафарро ташкил менамояд.

Баъди дар ҳудуди давлатҳои Ироқу Сурия саркӯб шудани созмони террористии ба ном “Давлати исломӣ” қисме аз шаҳрвандони Тоҷикистон, ки ба он шомил буданд, барои идома додани аъмоли ҷинояткоронаи худ, мисли солҳои 90-уми гузашта бо саркардагии собиқ ҳизби террористиву экстремистии наҳзат, дар қаламрави Афғонистон ҷамъ омадаанд.

Тибқи маълумот дар байни ҷангиёни созмони зикршуда шаҳрвандони ҷумҳуриҳои собиқ шӯравӣ низ ҳастанд.

Бояд гуфт, ки аксари шаҳрвандони Тоҷикистон ҳангоми қарор доштан дар муҳоҷирати меҳнатӣ, як қисми онҳо дар ҷараёни адо намудани маросими ҳаҷ, инчунин, дар муддати таҳсилоти ғайриқонунии динӣ дар хориҷи кишвар ба гурӯҳҳои ифротгаро ҷалб ва шомил шудаанд.

Маълум аст, ки нақши рӯҳониён, алалхусус, имомхатибон дар тарбия ва роҳнамоии мардум, хусусан, наврасону ҷавонон барои анҷом додани амалҳои хайр, бедор намудани ҳисси худшиносӣ ва меҳнатдӯстӣ, ҳурмату эҳтироми калонсолон ва шинохти исломи воқеӣ калон аст.

Вале мутаассифона, дар байни онҳо шахсоне пайдо шудаанд, ки вазифаи муқаддаси худро иҷро накарда, баръакс, ҳамчун узви равия ва ниҳодҳои террористӣ ба тарғибу ташвиқи ақидаҳои ифротгароӣ машғул гардидаанд.

Дар давоми чанд соли охир 23 нафар хатибон ва ноибони хатибон, ки аъзои ниҳодҳои террористиву ифротгароӣ буданд, дастгир карда шудаанд.

То имрӯз зиёда аз 3400 нафар шаҳрвандони Тоҷикистон, ки бо таҳсили ғайриқонунии динӣ дар хориҷи кишвар машғул буданд, ба Ватан баргардонида шудаанд.

Вале ҳанӯз қариб 400 нафари дигар дар муассисаҳои таҳсилоти ба ном динии кишварҳои хориҷӣ қарор доранд, ки бояд ба Тоҷикистон баргардонида шаванд.

Дар ин кори бисёр муҳим падару модарон ва хешу табори чунин ҷавонон низ бояд фаъолона иштирок карда, нагузоранд, ки фарзандони онҳо ба қувваҳои харобкори радикалӣ ва террористону ифротгароён пайваста, падару модар ва хешу табори худро шармсор ва давлату миллатро бадном созанд.

Мо худамон донишкадаи исломӣ дорем, ки метавонад мутахассисони сатҳи баланд омода намояд.

Аз ҷониби падару модарон эҷод намудани монеа барои ба мактаб рафтани фарзандон яке аз сабабҳои асосии ҷой доштани падидаи мазкур мебошад.

Барои содир намудани чунин кирдор дар соли 2017 ва се моҳи соли равон нисбат ба волидайн 175 парвандаи ҷиноятӣ оғоз гардида, онҳо ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудаанд, ки чунин ҳолат боиси нигаронии ҷиддист.

Бо вуҷуди пурзӯр намудани назорат аз болои иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” ва “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” риояи муқаррароти онҳо беҳбудиро талаб менамояд.

Масалан, дар соли 2017 ва се моҳи соли ҷорӣ барои қонуншиканиҳо дар самти таълиму тарбияи фарзанд зиёда аз 23 ҳазор нафар падару модарон ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудаанд.

Дар ҳамин давра, танҳо аз марказҳои дилхушӣ қариб се ҳазор нафар ноболиғон аз тарафи мақомоти дахлдор боздошт шудаанд, ки аз бемасъулиятии баъзе падару модарон дар таълиму тарбияи фарзандон шаҳодат медиҳад.

Ҳоло шаҳрвандони мамлакатамон ба шарофати истиқлолият ва бо истифода аз муҳити сулҳу суботи комил ҳамаи фаризаҳои динии худро озодона анҷом медиҳанд ва хуб медонанд, ки арзишҳои инсонпарваронаву сулҳхоҳонаи исломӣ ҷузъи ҷудоинопазири фарҳанги миллии мо – тоҷикон мебошанд.

Бинобар ин, фарзандони бонангу номуси миллат ва кулли шаҳрвандони кишвар вазифадоранд, ки бо шукргузорӣ аз давлати соҳибистиқлол ва Ватани соҳибихтиёрамон ба хотири ҳимояи истиқлолияту озодӣ, таҳкими суботи сиёсӣ, ваҳдати миллӣ ва ҳифзи манфиатҳои миллату давлатамон саъю талош намоянд.

Ҳар яки мо бояд шукрона кунем, ки соҳибватану соҳибдавлат ҳастем. Мо бояд Ватанамонро баробари модари худ ва мисли ҷонамон дӯст дорем ва онро ҳимоя кунем.

Мо вазифадорем, ки мушкилоти кишварамонро худамон бо заҳмати дастҷамъона бартараф созем, Ватанамонро обод ва давлатамонро пешрафтаву нерӯманд гардонем.

Мо бояд тамоми кӯшишу имкониятҳоямонро ба он равона созем, ки фарзандонамон дар рӯҳияи ватандӯстиву худшиносӣ, омӯхтани илму донишҳои муосир ва касбу ҳунарҳои замонавӣ ба камол расанд.

Яъне ба сатҳи меъёрҳои байналмилалӣ расонидани соҳаҳои илму маориф, тарбия кардани насли ояндасоз ва кадрҳои замонаи нав вазифаи имониву виҷдонии ҳар яки мо мебошад.

Фаромӯш набояд кард, ки танҳо миллати босаводу соҳибмаърифат ва кадрҳои донишманду баландихтисос метавонанд дар оянда давлати соҳибистиқлоли тоҷиконро ба ҷомеаи башарӣ ба таври шоиста муаррифӣ кунанд ва обрӯю мартабаи Тоҷикистони мо дар байни кишварҳои пешрафтаи олам боз ҳам баландтар гардад.

Таъкид месозам, ки миллат ҳар қадар босавод бошад, давлат низ ба ҳамон андоза тараққӣ мекунад. Дар ин кори хайр, ки ояндаи осудаву ободи Ватани маҳбубамон аз он вобаста аст, ҳар як фарди баору номуси миллат, зиёиён, падару модарон, аҳли маориф, фаъолони шаҳру ноҳияҳо ва шаҳраку деҳот, хулоса, кулли ҷомеа бояд саҳмгузор бошанд.

Хусусан, Шӯрои уламо, Маркази исломшиносӣ, Кумитаи оид ба корҳои дин ва танзими анъана ва ҷашну маросимҳои миллӣ ва ҳамаи ходимони дин дар моҳи шарифи Рамазон ва моҳу рӯзҳои дигар низ ба мардум талқин намоянд, ки дар баробари пос доштани арзишҳои динӣ озодӣ ва сулҳу оромӣ неъмати бебаҳои зиндагист, муҳаббат ба Ватан шарти имондорист ва ба ҷо овардани шукронаи соҳибдавлатӣ низ аз ҷумлаи воҷибот мебошад.

Ҳамчунин, ба соҳибкорону тоҷирон такроран хотирнишон месозам, ки дар моҳи Рамазон нарху навои маҳсулотро беасос баланд бардошта, ҳамватанони худро ба азият гирифтор накунанд.

Дар аксари кишварҳои исломӣ ва мусулмоннишин тоҷирон нархро, баръакс, дар ин моҳ арзон мекунанд, то ки бо ҳамин роҳ низ соҳиби савоб шаванд.

Тавре мушоҳида мекунем, дар арафаи иду айём, алалхусус, идҳои Рамазону Қурбон баъзе ҳамватанони мо барои оростани дастурхони намоишкоронаи идона аз бозору мағозаҳо маҳсулотро чунон зиёд мехаранд, ки гӯё фардо дунё ба охир мерасида бошад.

Такроран таъкид месозам, ки чунин рафтор ғайр аз зоҳирпарастӣ, зиёдаравӣ ва исроф чизи дигаре нест. Чунин шахсон бояд донанд, ки ба андозаи зарурат муҳайё кардани маводи ғизоӣ, худдорӣ кардан аз исрофкорӣ ва оростани дастурхони камхарҷи маънавӣ барои аҳли хонаводаву хешу табору ҳамсояву дӯстон савобу манфиати зиёд дорад.

Мехоҳам бо истифода аз фурсати муносиб ба ҳамватанони азизамон боз як масъалаи муҳимро бори дигар хотиррасон намоям.

Камбориш омадани тирамоҳу зимистони гузашта ва боду ҳавои гарми баҳори имсола, яъне хушксолӣ ба ҳосили зироатҳои кишоварзӣ ва соҳаи чорводорӣ, хусусан, дар вилояти Хатлон, яъне вилояти калонтарини истеҳсолкунандаи маводи ғизоӣ ва ноҳияву минтақаҳои дигар бетаъсир намемонад.

Тибқи таҳлилҳо ҳаҷми захираҳои оби дарёҳои кишвар нисбат ба меъёри ҳарсола чор-панҷ баробар кам мебошад. Чунин вазъ моро водор месозад, ки ба истифодаи самараноки обу замин, баланд бардоштани ҳосилнокии зироатҳо, ҳарчи бештар истеҳсол кардани маҳсулоти кишоварзӣ, махсусан, дар заминҳои обӣ ва омодагии ҳамаҷониба ба тирамоҳу зимистони солҳои 2018-2019 эътибори аввалиндараҷа диҳем.

Дар чунин шароити буҳронии олам мардуми шарифи мо бояд аҳкоми шариатро доир ба зарари исрофкорӣ фаромӯш накунанд, боз ҳам сарфаю сариштакор бошанд, ҳангоми доир намудани тӯю маърака ва дигар маросиму ойинҳо, аз ҷумла дар моҳи шарифи Рамазон ба тақлиду намоишкорӣ ва зоҳирпарастиву зиёдаравӣ роҳ надода, муқаррароти Қонуни миллӣ “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим”-ро қатъиян риоя намоянд.

Ҳамватанони азизи мо ҳамеша дар хотир бояд дошта бошанд, ки риояи муқаррароти қонуни мазкур танҳо ба манфиати ҳар як оила, зиндагии боз ҳам осудаи ҳар хонавода, яъне беҳбуди сатҳу сифати зиндагӣ ва шароити беҳтар барои таълиму тарбияи фарзандон мебошад.

Ҳадафи қабули тағйиру иловаҳо ба қонуни зикршуда низ, ки қариб як сол пеш сурат гирифт, маҳз аз ҳамин иборат мебошад. Мардуми шарифи Тоҷикистонро бори дигар огоҳ мекунам, ки тибқи таҳлилҳо тирамоҳу зимистони дарпешистода хеле барвақт, тӯлонӣ ва сард меояд.

Аз ин лиҳоз, ҳар як оила, ҳамаи сохтору мақомот ва ташкилоту муассисаҳо ва дар навбати аввал муассисаҳои иҷтимоӣ бояд аз ҳоло ба зимистон омодагӣ бинанд.

Илова бар ин, зарур аст, ки ҳар оила захираи дусолаи маҳсулоти озуқа ва маводи сӯхтро дошта бошад.

Итминони комил дорам, ки ҳар фарди бонангу номуси миллат минбаъд низ ба хотири ободиву пешрафти Ватани азизамон, ҳаёти осоиштаи мардум, таҳкими сулҳу субот, ваҳдати миллӣ ва истиқболи арзандаи ҷашни сисолагии истиқлолияти давлатии Тоҷикистони маҳбубамон саъю талош хоҳад кард.

Дар охир Дастгоҳи иҷроияи Президентро вазифадор месозам, ки иҷрои дастуру супоришҳои додашуда ва риояи ҳатмии интизоми давлатиро таҳти назорати қатъӣ қарор диҳад.

Фарорасии моҳи шарифи Рамазонро ба кулли мардуми кишвар, ҳамватанони бурунмарзӣ ва ҳамаи шумо, ҳозирини арҷманд, табрик гуфта, аз даргоҳи Худованди мутаол ба ҳар хонавода саодату хушрӯзӣ, ризқу рӯзии фаровон, рӯзгори осуда, ба Тоҷикистони азизамон сулҳу суботи ҷовидонӣ ва ободиву пешрафти рӯзафзун орзумандам.

Саломату сарбаланд бошед!

https://wsdconf2018.org/

On May 11, the Founder of Peace and National Unity – Leader of the Nation, President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon held talks with the Commander of the United States Central Command General Joseph Votel, who has arrived in Tajikistan on a working visit.

The Head of State Emomali Rahmon and General Joseph Votel discussed current matters related to Tajikistani – US cooperation and its prospects, primarily security cooperation, and exchanged views on the key regional and international issues.

The discussion focused, in particular, on topical issues of further strengthening of common Tajik-Afghan border protection, taking efforts to jointly address modern challenges and threats facing the world, especially terrorism, extremism, drug trafficking and cybercrimes.

In this context, the Leader of the Nation stressed the importance of Dushanbe High-level International Conference on “Countering Terrorism and Preventing Violent Extremism”.

The sides also discussed the alarming situation in Afghanistan and stressed efforts aimed at restoring peace and stability in that country and ensuring its safety as soon as possible.

On 3-4 May 2018, a High-Level International Conference on “Countering Terrorism and Preventing Violent Extremism” was hosted by the Government of the Republic of Tajikistan in cooperation with the United Nations (UN), the Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE), the European Union (EU) and with the support of the State of Qatar.

Foreign Ministers and heads of delegations, as well as representatives of regional and international organizations, civil society, scientific institutions and the diplomatic missions accredited to Tajikistan took part in the Conference, which concluded with the following Declaration:

We, the States, represented at this High Level International Conference titled “Countering Terrorism and Preventing Violent Extremism”:

- noting with great concern and alarm the proliferation of threats posed by terrorism and extremism worldwide; 
- stressing that terrorism can only be defeated through increased international solidarity and cooperation and by a sustained and comprehensive approach involving all States and relevant international and regional organizations;

- recognizing the UN’s central and coordinating role in fostering international cooperation and in supporting Member States that are holding primary responsibility in implementing the UN Global Counter-Terrorism Strategy in a balanced and integrated manner across its four pillars to prevent and counter terrorism in all its forms and manifestations, and taking note of the 2016 UN Secretary-General’s Plan of Action to Prevent Violent Extremism;

- reaffirming the principles and norms enshrined in international law, the UN Charter, and in relevant UN Security Council and General Assembly resolutions;

- repeating need to abide by relevant international law, including international human rights law in countering terrorism;

-  emphasizing the need to address all conditions conducive to terrorism and extremism, both internal and external, in a balanced manner and while recognizing that none of them can excuse or justify terrorist acts;

- taking note of the work of the OSCE in assisting its participating States and Partners for Co-operation in countering terrorism and preventing violent extremism through effective and human rights compliant means, as reflected in the relevant OSCE documents, including the OSCE Consolidated Framework for the Fight against Terrorism and pertinent OSCE Ministerial Council Decisions and Declarations;

- recognizing efforts of relevant international and regional organizations, such as SCO, EU, CSTO and CIS in this field;

- emphasizing the importance of the efforts of the Central Asian States in the exchange of information and experience on all aspects of the fight against terrorism and violent extremism at the regional and international levels, as well as their aspiration to develop joint measures and strategies in this field;

- encouraging stronger collective efforts to prevent recruitment and training as well as the planning, facilitation and financing of acts of terrorism.

1. Consider it important to consolidate platforms for discussion and action at the regional and international level for more coordinated efforts by the entire international community in countering terrorism and preventing violent extremism;

2. Encourage an ever-greater unity of purpose through coordination, cooperation and the joint action of UN Member States, as well as international and regional organizations in countering terrorism and preventing violent extremism;

3. Recognize that terrorist and violent extremist groups exploit deep rooted grievances in situations of prolonged and unresolved conflicts, and therefore these conflicts need sustained efforts towards their resolution;

4. Reaffirm our commitment to implementation, in an integrated and balanced manner, of the UN Global Counter-Terrorism Strategy at the national and regional levels, including by forging regional plans of action, while ensuring national responsibility and ownership. We recall in this connection the Joint Action Plan for Central Asia of 30 November 2011 as the first regional framework for a comprehensive, integrated and balanced implementation of the Strategy;

5. Reaffirm also our commitment to implement the relevant Security Council resolutions on countering terrorism and violent extremism, including resolutions 1267(1999), 1373(2001), 1624(2005), 2178(2014), 2242(2015), 2354(2017) and 2396(2017), and the Counter-Terrorism Committee’s recommendations agreed upon by the participating Governments during the Committee’s assessment visits;

6. Consider it essential to prevent and deny terrorists access to any financial, technical and logistical support and channels;

7. Reaffirm our commitment to implement the comprehensive international standards against terrorist financing and money-laundering embodied in the forty Recommendations of the Financial Action Task Force (FATF);

8.  Deem it important to intensify cooperation and coordination in such areas as relevant information-sharing, border security, legal cooperation, and the exchange of best practices, including INTERPOL mechanisms to counter the movement and activities of terrorist groups, including that of foreign terrorist fighters, their affiliates and sponsors as well as to join efforts against any nexus between terrorism and transnational organized crime within the applicable legal frameworks;

9. Support the adoption and implementation of measures aimed at preventing violent extremism and radicalization leading to terrorism, particularly among youth and in close cooperation with civil society actors, facilitating a whole-of-society approach.

10. Emphasize the need to prioritize preventive action through efforts by the Central Asian States and others in education, by creating opportunities for young generations, establishment of inclusive and participatory form of government and promoting shared values of tolerance, respect and peace, all of which constitute key means to prevent violent extremism;

11.  Stress that effective and gender-sensitive implementation of policies is a crucial element in the prevention of violent extremism and radicalization that leads of terrorism. This includes empowering women as agents of change in building community resilience as well as combating discrimination of women in society, as well as broader efforts towards gender equality;

12. Call for responsible approaches by all types of media, upholding the highest professional standards of journalism in relation to reporting on violent extremist and terrorist threats and acts, in line with international human rights law on freedom of expression and the media;

13. Emphasize the importance of developing and implementing comprehensive strategies on countering the use of the Internet for terrorist purposes at the national, regional and international levels while respecting human rights and fundamental freedoms;

14. Reaffirm our willingness to further the exchange of information, findings of scientific research and good practices to counter terrorist and violent extremist ideologies;

15. Express our gratitude to the Government of the Republic of Tajikistan for the excellent organization of this High-Level International Conference and the warm hospitality accorded and extend our appreciation to the State of Qatar for its generous support to this Event.

16. Ask the Republic of Tajikistan to submit the Declaration as the UN General Assembly document and distribute it to all UN Member States.

Distinguished UN Under-Secretary General,
Distinguished OSCE Secretary General,
Dear Heads of Delegation,
Ladies and Gentlemen,

At the outset, I would like to welcome you and your delegations to the ancient Tajikistan.

This event today will focus on a topical issue of the current time being, which is countering terrorism and violent extremism.

I believe that this forum will make it possible to comprehensively discuss the issues related to countering this cholera of the century and develop and impelement joint and coordinated initiatives and recommendations.

It is obvious that peace and stability and sustained security of countries is among our key objectives and the most important criterion for launching and maintaining creative processes for the sustainable development at the international and regional levels.

Currently, millions of people throughout the world have been subject to risks and threats of wars and conflicts, terrorism and extremism have turned into an unprecedental  global threat causing tragic and long-term public, political, and moral consequences.

During the recent years, more than 100 countries of the world became the target of devastating terrorist attacks, which killed hundreds of thousands of peaceful people and millions of people left their residents, places and areas in the aftermath. The economic loss caused to countries amounted to hundreds of billion dollars.

Only in Afghanistan, last year the aftermath of terrorist attacks damaged more than 10 000 and killed more than 4 000 peaceful people. Sadly, 32% of fatalities and 53% of wounded people were women and children. It is obvious that in such a situation, countries of the world cannot succeed in countering the growing peace and security threats and challenges, and ensure peace and stability individually. Therefore, given the existing reality, we need to acknowledge the enhancement of regional and global cooperation and partnership for ensuring inclusive stability and security by undertaking joint initiatives on countering terrorism and extremism and elimination of political military and financial support factors, as a practical tool for release from this dangerous phenomena.

In this process, we think we need to be clear and comprehensive in our reaction to growingly increasing threats of terrorism and extremism by ensuring the key role of the United Nations and its relevant agencies as the coordinating institution.

The UN Global Counter-Terrorism Strategy and its antiterrorist conventions, the UN Security Council and the UN General Assembly resolutions should be the base of our joint counteraction to terrorism and extremism.

Sadly, today we witness that the strategic standoff has intensified in the world and we clearly notice the signs of secondary expansion of the cold war. This situation undermines the efforts of the international community to counter the global threats and challenges and negatively impacts the fundamental principles of the world order and system.

With this regard, I would like to emphasize that Tajikistan is the national partner of all countries of the world and international and regional organizations in countering terrorism, extremism and  radicalization and other threats and challenges of the time being, like illicit drugs and arm trafficking, organized transnational crimes and cyber crime.

In the current complicated situation full of contradictions, we need to operate rather than competing and attempting to dominate.

We need to foster cooperation based on trust, solidarity and close coordination between the security and law-enforcement agencies to achieve the expected outcomes in countering the threatening phenomena of the time being.

With this regard, our country continuously makes efforts to ensure effective joint fight against threats and risks of the present time as an active UN member state and will continue making efforts to expand  its constructive activities in this area  in the future.

Strengthening wider cooperation with international partners is an important factor for us in implementation of the objectives reflected in our National Counter-Terrorism and Extremism Strategy (2016-2020) and its Action Plan with 12 thematic pillars. In this context, Tajikistan established targeted cooperation with its partners within the regional institutions, like the Commonwealth of Independent States, Collective Security Treaty Organization and Shanghai Cooperation Organization. We will continue our efforts to implement these institutions’ objectives in ensuring peace and security.

It is worthwhile noting about the upgraded and  expanded cooperation between the Central Asian countries during the recent years in general.  In its turn, this made it possible to ensure improved quality cooperation and coordination between the security agencies of our countries. Tajikistan welcomes this process of the development of relations between the countries of Central Asia and is committed to strengthen and  expand its cooperation with all neighboring countries.

I have to note that arranging this Conference jointly with the United Nations, Organization for Security and Cooperation in Europe, European Union and other partners proves the commitment of Tajikistan for cooperation on countering and prevention of security threats and challenges at all levels.

Distinguished Participants!

Tajikistan became the target of destructive actions by terrorists and extremists with the support of its so called foreign supporters at the early 90s of the 20th century – as early as at the beginning of establishment of sovereign state. At that time international terrorist and extremist organizations transformed our country into the field of test of their deadly power and the target of their antihuman objectives. At that period Tajikistan faced all tragic events taking place in Iraq, Syria, Yemen and Afghanistan currently.

The offscreen sordid motives of the original initiators of those devastating actions and their sponsors, which originated from extremism and terrorism ideas, was to impose a strange culture and medieval thinking on our people via force and murder and create an Islamic state in Tajikistan. In the aftermath of the imposed chaos and civil war hundreds of thousands of our citizens  were killed and more than one million of peaceful people lost their residences and became refugees.

However, thanks to our long-standing civilization and  culture we managed to arrange a wide dialogue and ensure national peace and unity. The dedication and courage of the Tajik nation in protection of its borders, ancient cultural and civilization values, its strong will for peace and creative and constructive activities made it possible to prevent the actions of internal and foreign terrorists and extremists in our newly independent country. Building upon our peace-building experience, alongside with severe counteraction to terrorism and extremism we strongly support the peaceful resolution of the current disputes and conflicts within the framework of norms acknowledged by the international community.

Distinguished Friends!

The history and harrowing experience of many countries, including Tajikistan witnessed that only cooperation and joint actions will make it possible to win in the fight against evil forces and global threats. However, sadly so far the International community has not unanimous position on definitions of terrorism and extremism.

In my opinion, the double standards policy is not acceptable for effective countering terrorism and violent extremism and radicalization at all. In contrary, such a positioning leads to further geographic expansion of the unpredictable ways and forms of these dangerous threats, because terrorism and extremism neither acknowledge border nor they do state.

This is the reason, currently the terrorist and extremist groups unite with radicalized religious and nationalist organizations and other criminal bodies and commit violence, murders, religious, race-based conflicts and even conflict of civilizations in various parts of the world.

In this context, we are also clearly concerned that the terrorists and extremists misuse the sacred Islam to disseminate their Islamophobic ideas and promote hatred of muslims.

This way of discreditation of Islam with more than 1.5 bn followers throughout the world decently contributing to the development of civilized world, may cause dangerous aftermath.

Accordingly, to prevent Islamophobia, we need to expand the environment of trust, tolerance and mutual understanding between the socieites and civilizations, which in its turn will increase our possibilities for countering the current threats and challenges.

With this regard, I have emphasized many times and I would like to reiterate that the terrorists and extremists do not have any motherland, nation and religion.

The terrorist is terrorist and s/he cannot be insider or outsider, or tolerant and radicalized.

The global nature of the terrorism and extremism threat seriously requires us to have identical position and define and adopt unified definitions of these two terms.

Ladies and Gentlemen!

Currently due to insecure situation in various parts of the world the security threat to our region is also growing. Our country, due to its geographical location, is in the frontline of countering the current threats and challenges. Everybody knows that peace and stability in Central Asia directly depends on the security situation in Afghanistan.

Tajikistan with its long border with Afghanistan (more than 1400km), cannot be indifferent with regard to the current situation in this friendly neighboring country, including in its northern parts.

We still in the 90s of the last century emphasized the need for immediate solution to the challenges faced by our neighboring Afghanistan many times via the platform of international and regional organizations, including the United Nations.

Unfortunately, during specific discussions some high-ranking politicians used to say that it was our and the region’s challenge, but not theirs. In addition, they thought that the causes of this challenge was the unfair competition between the ethnical groups and tribes in the region. However, the time showed that all of our warnings were true and it is the political indifference, due to which the then challenges transformed into the global threats and challenges. Only after the horrifying 9/11 terrorist attack in New York the countries of the world understood the seriousness of the issue and focused on it. However, it is already difficult to prevent this unpleasant phenomenon, which already became a global case.

This statement can be proved by the fact that if previously representatives of almost 15 countries served as warriors for Taliban, now citizens of more than 100 countries joined and fight for the ISIS and other terrorist groups. According to the available information the number of warriors of the terrorist groups deployed in Iraq and Syria reached almost 100 000 and a part of them were killed within antiterrorist operations.

In this regard, a question comes to mind that where is the rest of those warriors and which countries and organizations they are in touch with? We are concerned that a part of them already returned to their countries or are on their way back home and they can cause threat in their own countries.

We already witnessed that even small terrorist groups managed to commit terrorist attacks in a number of European countries and caused death of people and instability.

I have to emphasize that after the antiterrorist operations in Syria and Iraq members of individual extremist and terrorist groups came to Afghanistan and transformed this country into the field of international terrorism war.  We are seriously concerned with the expansion of operations of the terrorist and radicalized groups such as the ISIS, Al-Qaeda, Taliban and other unions in addition to the illicit drug smuggling in this country, including in its areas bordering with Tajikistan.

Tajikistan supports the international community’s efforts on comprehensive solution to the Afghan case. We believe it is very important to provide timely assistance to the people of Afghanistan particularly in its decade of transition (2015-2024) within all possible dialogues and interventions. We think that support to socio-economic development of Afghanistan is one of the effective ways for revival of peace and stability in this country. Therefore, we would like to call on the international community to increase their hands-on assistance to support Afghanistan in this process and thereby improve the security situation in this country.

In this regard, I would like to emphasize once again that it is impossible to win the terrorism and extremism through military actions only. In this process, we believe it is very important to constantly focus on the social aspects of the growth of this phenomenon.

Poverty, unemployment, low level of literacy and social protection of population are among the factors urging people to go into violent ideas to seek for social justice. Accordingly, it is the requirement of the time-being that the advanced economies of the world need to pay more attention to support the needy countries in terms of necessary economic, financial and technological support within socio-economic programs.

Dear Guests!

One of the causes of extremism and terrorism expansion is the wide application of the latest information technologies by terrorist organizations, particularly the use of internet for promotion of extremist ideas, recruitment of new members and preparation for and management of their devastating acts. Therefore, strengthening of international and regional cooperation, including exchange in information about the effective ways and forms of tracking these websites, excluding them from internet and providing mutual support in this area is an important criterion of success in the fight against cybercrime.

Illicit drug trafficking, which is one of the main sources of terrorism and extremism funding, is among the global challenges. Fight against this phenomenon by the international community urges to undertake immediate measures and joint interventions with the use of all possible ways and tools. Improved coordination and support to the countries in the front line of counteraction to drug trafficking is the requirement of the present time.

Tajikistan, having understood this global threat, has been making significant efforts to counter the illicit drug smuggling for many years. Since 1994 our law enforcement and military agencies confiscated more than 120 tons of narcotics.

Tajikistan drafted and adopted its National Counter Narcotics Strategy, which is a preventive document and includes an action program covering bilateral, regional and multilateral cooperation. This Paper, bearing in mind the close connection between the illicit drug trafficking and the terrorism, extremism and radicalization, aims to eliminate the causes of this phenomenon in the society.

Distinguished Heads of Delegation,

Ladies and Gentlemen,

At the conclusion I would like to once again welcome you to Tajikistan and wish you enjoy your stay in our country.

May I also wish good luck to participants of the forum today good luck in their discussions and deliberations.

I believe that the outcomes of this Conference will make it possible to expand our cooperation in the field of joint counteraction to terrorism and extremism and ensure a world free of dangerous phenomena of the century.

Thank you for your attention.